Prawa obywatelahttp://edukacjamedialna.edu.pl/lekcje/prawa-obywatela/Głowacka, DorotaWaglowski, PiotrBaranowska, Joanna RutaPaszewska, WeronikaFundacja Nowoczesna PolskaPrawo w komunikacji i mediach – rodzaje, źródła i praktyka sosowania prawa w kontekście mediówPrawo w komunikacji i mediach – media a prawa człowieka, obywatela i dzieckaPrawo w komunikacji i mediach – prawa wyłączne i monopole intelektualnePrawo w komunikacji i mediach – ochrona danych osobowych2012/IV/WOS/c42012/IV/WOS/c62012/IV/WOS/t12012/IV/WOS/t22012/IV/WOS/t62012/IV/WOS/t15/roz2012/IV/WOS/t27/roz2012/IV/WOS/t36/rozRPORPDzKRRiTGIODOUOKiKPublikacja dofinansowana ze środków Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe.course2012-11-09liceum2018/LO/wos/t3.12018/LO/wos/t4.12018/LO/wos/t4.22018/LO/wos/t4.32018/LO/wos/t4.62018/LO/wos/t4.7Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/xmlpolPrawa obywatelaWiedza w pigułcePoszanowanie praw i wolności człowieka jest podstawą prawidłowych więzi społecznych i budowania demokratycznych relacji między jednostką a państwem. Konstytucja Rzeczypospolitej chroni prawa obywateli. Przestrzeganie zapisów o prawach człowieka oraz dbanie o szeroko pojęty interes obywateli są obowiązkami poszczególnych urzędów i organów administracji państwowej.Jeśli zauważysz, że jakieś przepisy naruszają zasadę sprawiedliwości społecznej, dyskryminują pewne grupy lub że działalność jakichś instytucji czy organizacji narusza prawa lub wolności obywatelskie, zgłoś to do Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO). Wniosek, w którym podajesz swoje imię, nazwisko i adres oraz opisujesz przypadek naruszenia wolności lub prawa, możesz bez żadnych opłat złożyć ustnie w Biurze Rzecznika, przesłać na piśmie pocztą lub drogą elektroniczną (na stronie RPO). Interesy osób poniżej 18. roku życia reprezentuje Rzecznik Praw Dziecka (RPD). Można kierować do niego sprawy związane z problemami z uzyskaniem pomocy finansowej (m.in. alimenty, ubezpieczenia społeczne, finansowanie leczenia), z przemocą wobec dzieci i młodzieży oraz z egzekwowaniem prawa do edukacji.Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT), zgodnie z Ustawą o radiofonii i telewizji, chroni wolność słowa w radiu i telewizji oraz interesy odbiorców, zapewniając otwarty i różnorodny charakter mediów. Ma zapewniać także dostępność informacji w mediach dla wszystkich, także osób niepełnosprawnych. Każdy może złożyć skargę do KRRiT, jeśli zauważy, że np. jakiś program w radiu lub telewizji zawiera treści naruszające prawo (np. mają one charakter dyskryminacyjny).Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (GIODO) kontroluje prawidłowe przetwarzanie naszych danych osobowych przez podmioty publiczne (np. urzędy), ale także przez podmioty prywatne (np. pracodawców czy różne firmy, którym przekazujemy informacje o nas), sprawdzając, czy są one wykorzystywane zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych. Ochrona danych osobowych jest ważnym elementem prawa do prywatności. Jeśli jakaś firma przekazała twoje dane innej firmie albo ktoś udostępnił je w internecie bez twojej zgody, możesz skierować skargę do GIODO.Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ma zapewnić bezpieczeństwo interesów obywateli jako konsumentów. Monitoruje rynek w celu utrzymania równowagi i niedopuszczenia do tworzenia monopoli handlowych. UOKiK zajmuje się zbiorowymi interesami konsumentów --- podejmuje działania wobec takich sytuacji, w których potencjalnie każdy może zostać pokrzywdzony. Jeśli będziesz mieć problem z nieuczciwą firmą, która np. w nierzetelny sposób reklamuje swoje usługi bądź stosuje różne ,,kruczki prawne" w umowach z klientami, poszukaj na stronie UOKiK-u informacji o organizacjach, które służą bezpłatnymi poradami.Pomysł na lekcjęZajęcia poświęcone są instytucjom zajmującymi się prawami obywateli w obszarach związanych z komunikacją i mediami: Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Rzecznikowi Praw Dziecka, Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, Głównemu Inspektorowi Danych Osobowych, Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Uczestnicy i uczestniczki gromadzą informacje o ich kompetencjach i poznają przykłady spraw, w których można się do nich zwrócić.Cele operacyjneUczestnicy i uczestniczki:wiedzą, że istnieją specjalne instytucje powołane w celu ochrony praw obywateli;potrafią opisać kompetencje poszczególnych instytucji: Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Głównego Inspektora Danych Osobowych, Urządu Ochrony Konkurencji i Konsumenta;wiedzą, do jakiego organu w jakiej sprawie się zgłosić.Przebieg zajęćWydrukuj kartę pracy ,,Nazwy". Podziel uczestników i uczestniczki na 5 grup. Każdej grupie daj do analizy jedną instytucję --- rozdaj paski z nazwami instytucji. Poproś każdą grupę o wypisanie jak najwięcej informacji na temat danej instytucji.Pytania pomocnicze: Czym się zajmuje?Co o niej słyszeliście?W jakiej sprawie można się tam zwrócić?O jakich przypadkach słyszeliście?duże kartki, pisaki, wydrukowana i pocięta karta pracy ,,Nazwy"praca w grupach15Rozdaj grupom wydrukowaną ,,Wiedzę w pigułce". Poproś o dopisanie do swoich kartek dodatkowych informacji, które znajdą w tekście.wydrukowana ,,Wiedza w pigułce"praca w grupach5Poproś każdą grupę o prezentację.wyniki pracy z ćwiczenia 1. i 2.prezentacja10Podziel uczestników i uczestniczki na grupy 3-osobowe. Każdej grupie daj jedną kopię materiału pomocniczego ,,Sprawy". Poproś grupy o dopasowanie spraw do nazw instytucji, które według nich zajmują się tego typu sprawami. Kiedy grupy skończą, odczytuj po kolei sprawy i wspólnie decydujcie, która instytucja się nimi powinna zająć. Jeśli pojawią się wątpliwości, podyskutujcie o nich.wydrukowany materiał pomocniczy ,,Sprawy"praca w grupach, dyskusja15EwaluacjaCzy po przeprowadzeniu zajęć uczestnicy i uczestniczki:wiedzą, że istnieją specjalne instytucje powołane w celu ochrony praw obywateli?potrafią opisać kompetencje poszczególnych instytucji: Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Głównego Inspektora Danych Osobowych, Urządu Ochrony Konkurencji i Konsumenta?wiedzą, do jakiego organu w jakiej sprawie się zgłosić?Opcje dodatkoweJeśli masz dostęp do 4--5 komputerów z internetem, podziel uczestników i uczestniczki na grupy. Każdej grupie przydziel jedną instytucję. Poproś grupy o znalezienie stron internetowych tych instytucji i znalezienie na ich stronach informacji, w jaki sposób można skontaktować się z urzędem. Poproś grupy o prezentację znalezionych sposobów.Materiały
Karta pracy ,,Nazwy"
Materiał pomocniczy ,,Sprawy"
Zadania sprawdzające1.Rozwiń następujące skróty nazw instytucji.KRRiT Krajowa Rada Radiofonii i TelewizjiRPDz Rzecznik Praw DzieckaUKE Urząd Komunikacji ElektronicznejRPO Rzecznik Praw ObywatelskichGIODO Generalny Inspektor Ochrony Danych OsobowychUOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i KonsumentówDo poniższych opisów i spraw przyporządkuj odpowiednią instytucję.instytucja czy organizacja naruszyła twoją wolność obywatelskąsłyszałeś mowę nienawiści w radiuktoś przetwarza twoje dane bez twojej zgodymasz 14 lat, jeden z twoich rodziców nie płaci alimentówtroszczy się o otwarty i różnorodny charakter mediówwydaje ci się, że możesz być ofiarą kradzieży tożsamościchcesz chodzić do szkoły, ale nie masz możliwościdostawca internetu, z którym podpisałeś umowę uniemożliwia reklamowanie rachunku, który według ciebie jest źle naliczonywidziałeś, że szkoła upublicznia dane uczniów i uczennic poza szkołąspotkałeś przepis, który dyskryminuje osoby niepełnosprawnedba o dostępność informacji w mediach dla osób niepełnosprawnychdba, żeby dane obywateli były przetwarzane zgodnie z ustawązajmuje się zbiorowymi interesami konsumentówRzecznik Praw Obywatelskich --- RPORzecznik Praw Dziecka --- RPDzKrajowa Rada Radiofonii i Telewizji --- KRRiTGeneralny Inspektor Ochrony Danych Osobowych --- GIODOUrząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów --- UOKiKSłowniczekkonstytucjawolności i prawa konstytucyjnewolność słowaprywatnośćdostępnośćnieuczciwa konkurencjamonopoldane osoboweCzytelniaRzecznik Praw Obywatelskich [online], [dostęp: 19.02.2013], http://www.rpo.gov.pl/.Rzecznik Praw Dziecka [online], [dostęp: 19.02.2013], http://www.brpd.gov.pl/.Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji [online], [dostęp: 19.02.2013], http://www.krrit.gov.pl/.Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych [online], [dostęp: 19.02.2013], http://www.giodo.gov.pl/.Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów [online], [dostęp: 19.02.2013], http://uokik.gov.pl/sprawy_indywidualne.php.