Pokaż mem przedstawiający kota przed komputerem (Materiał pomocniczy A). Ma on charakter żartobliwy, ale też wprowadza w temat zagrożeń w sieci. Niech uczniowie i uczennice skomentują go. Opowiedz o niebezpieczeństwie wynikającym z nadmiernego zaufania obcym w sieci.
Ta lekcja jest częścią tematu Mobilne bezpieczeństwo na poziomie gimnazjum.
Lekcja: Komu ufasz
wróć do spisu treściWiedza w pigułce ?
Większość ludzi ma dobre zamiary i nie zamierza zrobić nam krzywdy, ale niestety - nie wszyscy tacy są. Dlatego, tak samo jak na drodze, w sieci należy stosować „zasadę ograniczonego zaufania”.
Kiedy komunikujemy się z nieznajomą osobą nie możemy być pewni, jakie ma zamiary i intencje. Sytuację, kiedy rozmawiamy z obcymi w sieci, można porównać do rozmowy na ulicy z przypadkowym przechodniem. Nie chwalimy się wtedy, ile zarabiamy, jakimi samochodami jeździmy, kiedy opuścimy mieszkanie, nie opisujemy swoich spraw prywatnych. W szczególności trzymamy w tajemnicy nasze miejsce zamieszkania, nazwiska, informacje o numerach legitymacji i innych dokumentach.
Istnieje wiele społeczności internetowych, które opierają się na wzajemnym zaufaniu - na forach tematycznych można poznać ciekawe osoby podzielające nasze pasje i zainteresowania. Jeśli zechcemy się z nimi spotkać zachowajmy rozsądek - podzielmy się z rodziną tą informacją, poinformujmy znajomych o miejscu i czasie spotkania, zabierzmy ze sobą przyjaciółkę czy kolegę.
Zasada ograniczonego zaufania dotyczy także komunikacji z firmami. Wiele z nich będzie chciało dowiedzieć się jak się nazywamy, gdzie mieszkamy, co nas pasjonuje i co kupujemy - np. w celach reklamowych. Nie udzialajmy takich informacji, jeśli nie jest to konieczne, a firma nie budzi naszego zaufania.
wróć do spisu treściPomysł na lekcję ?
Uczniowie i uczennice poznają niebezpieczeństwa związane z nadmiernym zaufaniem osobom, których nie znają, tworzą własne fabuły i komiksy. Sami/same decydują, czy historie ich bohaterek i bohaterów zakończą się tragicznie czy szczęśliwie.
Cele operacyjne
Uczestnicy i uczestniczki:
- wiedzą, jakie zagrożenia płyną z kontaktów w sieci;
- wiedzą, że o swoich kontaktach w sieci powinni/powinny informować przyjaciół, znajomych, a przede wszystkim rodziców;
- wiedzą, jak się obronić przed kontaktami zagrażającymi ich zdrowiu i życiu;
- tworzą prace plastyczne na wybrany temat.
Przebieg zajęć
Wytłumacz, że niebezpieczeństwo związane z nadmiernym zaufaniem nieznanym nam osobom może wiązać się np. z uwodzeniem w sieci, cyberprzemocą, kradzieżami (gdy informujemy obcych, że nas nie ma w domu), porwaniami (gdy chwalimy się samochodami, obrazami, biżuterią, itd.). Niebezpieczne treści to takie, które np. zachęcają do popełniania samobójstw, opisują sposób działania i możliwości skonstruowania jakiejś broni itd.
Podziel klasę na grupy. Każda wylosuje kartkę z przygotowanym wcześniej przez ciebie tematem związanym z nadmiernym zaufaniem obcym w sieci. Grupy wymyślają fabułę – bohaterowi/bohaterce nadają imię, określają czas i miejsce akcji, a potem tworzą fikcyjną historię na zadany temat i przedstawiają ją za pomocą komiksu. Uczniowie i uczennice powinni nadać tytuł swojej historii i zdecydować, czy jej zakończenie będzie szczęśliwe czy tragiczne dla bohatera/bohaterki.
Grupy prezentują swoje prace, skupiając się na opisaniu niebezpieczeństw w sieci, wieszają swoje prace w widocznym miejscu w sali. Powiedz, aby uczniowie i uczennice zawsze informowali/informowały, z kim np. rozmawiają przez czat, portal społecznościowy itd. Podaj osoby i instytucje, do których zawsze mogą się zwrócić w przypadku zagrożenia. Stanowi to podsumowanie lekcji.
Ewaluacja
Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestnicy i uczestniczki:
- rozumieją, czym jest bezpieczeństwo w sieci?
- wiedzą, jakie zagrożenia występują w sieci?
- wiedzą, kogo należy poinformować w przypadku, gdy zagrożeni/zagrożone jesteśmy my lub inna osoba?
Opcje dodatkowe
Jeżeli masz więcej czasu, a grupy są liczne, możesz poprosić, aby grupy dodatkowo stworzyły historie wymyślonych bohaterów/bohaterek, napisały opowiadania. Młodzież może też alternatywnie napisać dwa zakończenia historii - dobre i złe.
wróć do spisu treściMateriały ?
wróć do spisu treściZadanie dla ucznia ?
Napisz dialog, w którym osoba A będzie obcym próbującym uzyskać od ciebie jakieś informacje (np. gdzie mieszkasz, gdzie pracują twoi rodzice, jaki mają samochód), a osobą B będziesz ty. Powinieneś tak prowadzić rozmowę, by nie tylko nie ujawniać informacji, ale też w miarę szybko ją zakończyć. Ćwicz asertywność!
wróć do spisu treściCzytelnia ?
- Śliwowski K., Prujszczyk G., Bezpieczeństwo informacyjne w sieciach 2.0 [PDF] dostępny w internecie: http://www.ceo.org.pl/sites/default/files/library-files/web20.pdf (dostęp: 30.12.2014)
- Badania GIODO „Postrzeganie zagadnień związanych z ochroną danych i prywatnością przez dzieci i młodzież” - omówienie wyników, http://www.giodo.gov.pl/560/id_art/4699/j/pl/ (dostęp: 30.12.2014)
- Raport z badań GIODO ”Postrzeganie zagadnień związanych z ochroną danych i prywatnością przez dzieci i młodzież, http://panoptykon.org/sites/panoptykon.org/files/raport-koncowy-z-badan.pdf (dostęp: 30.12.2014)
- Uwodzenie dzieci w internecie i inne niebezpieczne kontakty, [w:] Bezpieczeństwo dzieci online. Kompendium dla rodziców i profesjonalistów (FDN 2014), dostępny online, http://dzieckowsieci.fdn.pl/bezpieczenstwo-dzieci-online-kompendium-dla-rodzicow-i-profesjonalistow (dostęp: 30.12.2014)