1%
Logo akcji 1%

Czy wiesz, że możesz nam pomóc rozwijać Edukację Medialną, przekazując 1% swojego podatku? To bardzo proste - wystarczy, że w zeznaniu podatkowym podasz nasz numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Scenariusze zajęć, ćwiczenia, materiały

45m
Nie wymaga dostępu do Internetu
Bez Internetu

Ta lekcja jest częścią tematu Ekonomiczne aspekty działania mediów na poziomie szkoła podstawowa 4-6.

Lekcja: Czas w mediach to pieniądz

wróć do spisu treści

Wiedza w pigułce ?

Dla nauczyciela

Celem lekcji jest wyjaśnienie mechanizmu ekonomicznych zależności, które mają wpływ na media i ich odbiorców. Nie jest to prosty mechanizm kupna-sprzedaży jak w sklepie. Mamy tu do czynienia z układem: reklamodawca-wydawca-odbiorca, w którym reklamodawca płaci za to, aby informacja (za pośrednictwem wydawcy) dotarła do odbiorcy.

Internet zmienił sposób dostępu do informacji. Dziś dostęp ten jest dużo szerszy i znacznie szybszy. Informacja ma swoją wartość. Wartość tę należy rozpatrywać w podwójnym znaczeniu. Pierwsze — to jakość informacji, jej przydatność i wiarygodność. Drugie rozumienie wartości to koszt i cena. We współczesnym świecie informację porównuje się do towaru. Coraz częściej staje się ona przedmiotem handlu i transakcji finansowych.

Informacja nie jest czymś namacalnym. Dlatego nie płaci się za informację samą w sobie, lecz za usługi z nią związane. W sieci najczęściej koszty dotyczą dostępu do archiwów i informacji specjalistycznych. Płacimy, nie tylko kupując towar. Walutą jest też uwaga. Płacimy, skupiając się na informacjach. Im większą uwagę jakaś informacja przyciąga, tym bardziej wzrasta jej wartość.

Nieograniczony dostęp do wiedzy to zjawisko pozytywne. Wiązać się może też jednak z przesytem informacji oraz niebezpieczeństwem manipulacji ideologicznych. Do zagrożeń z tym związanych należy niebezpieczeństwo uzależnienia i bardziej subtelne kwestie, jak zagubienie w gąszczu informacji. Dlatego ważna jest umiejętność rozróżniania i selekcji komunikatów, jak również ich przydatności oraz wiarygodności.

Warto uwrażliwiać na kwestie związane z dostępnością informacji. Nie wszystkie informacje są w równym stopniu dostępne dla wszystkich. Większość stron internetowych nie uwzględnia potrzeb niepełnosprawnych i nie jest dostępna dla osób w różny sposób korzystających z internetu (np. przy użyciu smartfonów lub bez użycia myszki). Na wielu serwerach za korzystanie z materiałów trzeba płacić. Trudno też zapoznać się z treścią w języku obcym. Te sytuacje prowadzą do tzw. asymetrii informacji.

Dla ucznia

Znasz powiedzenie: „Czas to pieniądz”? Wiesz, że kiedy ty spędzasz czas przed telewizorem lub w sieci, ktoś inny na tym zarabia?

Im popularniejsza jest audycja lub artykuł, tym więcej towarzyszy im reklam. Wydawcy starają się tworzyć atrakcyjne treści, żeby przyciągnąć jak najwięcej odbiorców. Wtedy mogą zainteresować większą liczbę reklamodawców. Reklamodawcy tym więcej zapłacą wydawcy za czas emisji reklamy lub miejsce w gazecie lub internecie, im więcej odbiorców przyciąga wydawca do swoich treści.

Zastanów się, jak dużo informacji dochodzi do ciebie w ciągu dnia. Media działają jak przedsiębiorstwa: żeby móc funkcjonować, muszą przynosić zyski. Dlatego walczą o naszą uwagę — koncentrację na danej treści.

wróć do spisu treści

Pomysł na lekcję ?

W trakcie zajęć uczestnicy i uczestniczki dowiedzą się o zależności między uwagą a pieniędzmi. Poznają przykłady zarabiania pieniędzy dzięki uwadze innych osób. Będą mieli okazję zastanowić się, które informacje są wiarygodne, przydatne i popularne, a które nie.

Cele operacyjne

Uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, że uwaga użytkowników jest cennym zasobem;
  • rozumieją zależność między uwagą a popularnością treści;
  • potrafią wyjaśnić, dlaczego uwagę można uznać za walutę w internecie;
  • wiedzą, że popularność jakichś treści nie jest równoznaczna z ich wiarygodnością i przydatnością.

Przebieg zajęć

1.

Zacznij zajęcia pytaniem, czy uczestnicy i uczestniczki poświęcili kiedyś swoją uwagę czemuś, żeby coś w zamian dostać.

Pytania pomocnicze, które możesz zadać:

  • Czy ktoś oglądał reklamy, czekając na ciekawy film?
  • Czy ktoś, przeglądając stronę internetową, zamykał wyskakujące okno z reklamą?

Powiedz, że na dzisiejszych zajęciach przyjrzycie się różnym informacjom, które przyciągają naszą uwagę w mediach. Będziecie zajmować się również sposobami zarabiania pieniędzy związanymi z uwagą. Podziel uczestników i uczestniczki na grupy po 2 osoby, każdej grupie daj jeden przykład z materiału pomocniczego dla grup „Uwaga i pieniądze” (ODT, DOC). Poproś grupy o przeczytanie przykładu i zastanowienie się, co doprowadziło do tego, że Krzysiek, Ania i Gosia zaczęli zarabiać pieniądze. Następnie zadaj pytania grupie i rozpocznij rozmowę:

  • Jak uwaga użytkowników, którzy spędzali swój czas na stronie Krzyśka, przyczyniła się do jego zarobku?
  • Dlaczego reklamodawcy byli skłonni zamieszczać reklamę właśnie przed filmikiem Ani i Gosi?
  • Na czym polega zależność między uwagą, popularnością i zarabianiem pieniędzy?
2.

Podziel uczestników i uczestniczki na grupy po 4 osoby. Każdej grupie daj kartę pracy dla uczestnika „Popularność, wiarygodność i przydatność informacji” (ODT, DOC). Wyjaśnij instrukcję i poproś grupy o uzupełnienie karty. Wyjaśnij, co to znaczy wiarygodność, przydatność i popularność informacji. Podaj przykłady ilustrujące takie informacje. Następnie wspólnie ze wszystkimi uczestnikami i uczestniczkami zastanówcie się, gdzie umieścicie następujące przykłady: plotka dotycząca romansu prezydenta, informacja dotycząca przyznania nagrody Nobla, bardzo zabawna reklama telewizyjna znanego napoju, artykuł o szkodliwości witaminy C na blogu pasjonata medycyny, filmik instruktażowy jak zbudować model samolotu ze styropianu.

Po ok. 10 minutach poproś każdą grupę o podanie jednego przykładu z każdej kategorii. Zwróć uwagę, że przydatność informacji może być oceniania różnie w zależności od osoby. Dla jednej osoby informacja o tym, jak zbudować model samolotu ze styropianu będzie bardzo przydatna, dla drugiej nie, bo nie są to rzeczy, które ją interesują. Za to wiarygodność informacji będzie bardziej obiektywnym kryterium, jednak nie zawsze mamy wystarczającą ilość informacji, żeby ocenić, czy dana informacja jest wiarygodna. Niektóre źródła są bardziej wiarygodne, inne mniej. Natomiast popularność informacji zależna jest od tego, ilu osobom dana informacja się podoba. Niektóre treści są również popularne ze względu na to, że ich nadawcy stosują specjalne triki, żeby uczynić je popularnymi, np.: umieszczają treści w charakterystycznych miejscach, konstruują treści w ten sposób, żeby kojarzyły się z przyjemnymi rzeczami lub nawiązywały do tych, które są już popularne (jak np. melodia znanej piosenki).

3.

Poproś uczestników i uczestniczki o zastanowienie się, co wyniosą z dzisiejszych zajęć. Niech zapiszą na karteczkach swoje pomysły na temat tego, do czego przydadzą im się informacje, które właśnie zdobyli, oraz tego, na co będą uważać w przyszłości. Usiądźcie w kole, poproś uczestników i uczestniczki o położenie karteczek w środku koła.

Omów pomysły zapisane na karteczkach, a następnie podsumuj zajęcia, zwracając uwagę na najważniejsze kwestie:

  • Za naszą uwagę inni płacą pieniędzmi.
  • Poświęcając swój czas określonym treściom (stronom internetowym, programom telewizyjnym i radiowym), przyczyniamy się do ich popularności.
  • Popularność określonych treści bardzo często wiąże się z pieniędzmi.
  • To, że coś jest popularne, nie oznacza, że jest to wiarygodna i przydatna informacja.

Ewaluacja

Czy po przeprowadzonych zajęciach uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, że uwaga użytkowników jest cennym zasobem?
  • rozumieją zależność między uwagą a popularnością treści?
  • potrafią wyjaśnić, dlaczego uwagę można uznać za walutę w internecie?
  • wiedzą, że popularność treści nie jest równoznaczna z ich wiarygodnością i przydatnością?

Opcje dodatkowe

Na tydzień przed zajęciami rozdaj uczestnikom i uczestniczkom kartę pracy dla uczestnika „Popularność, wiarygodność i przydatność informacji” (ODT, DOC). Poproś uczestników i uczestniczki, żeby w ciągu tygodnia wypełniali kartę zgodnie z instrukcją i przynieśli ją na zajęcia za tydzień. w tym wariancie ćwiczenie 2 przeprowadź jako prezentację przyniesionych kart.

wróć do spisu treści

Materiały ?

materiał pomocniczy dla osoby prowadzącej „Uwaga i pieniądze” (ODT, DOC)

karta pracy dla uczestnika „Popularność, wiarygodność i przydatność informacji” (ODT, DOC)

wróć do spisu treści

Zadania sprawdzające ?

Zadanie 1

Posegreguj poniższe informacje na wiarygodne i niewiarygodne.

Przeciągnij odpowiedzi i upuść w wybranym polu.
  • wiarygodne
  • niewiarygodne.

  • informacja na portalu z plotkami o nowej partnerce znanego aktora
  • informacja o wizycie prezydenta Węgier w Polsce na stronie internetowej znanej telewizji
  • artykuł o szkodliwości wody z kranu na blogu hobbisty chemika
  • wpis o groźbie wyginięcia pszczół zamieszczony na blogu znanego zoologa

Zadanie 2

Oznacz zdania jako prawdziwe lub fałszywe.

  1. Prawda Fałsz Uwaga użytkowników przekłada się na pieniądze tylko w internecie.
  2. Prawda Fałsz Poświęcając uwagę danej stronie przyczyniam się do jej większej popularności.
  3. Prawda Fałsz Popularność informacji jest zawsze związana z ich przydatnością.
  4. Prawda Fałsz Wszystkie wiarygodne informacje są popularne.
  5. Prawda Fałsz Popularność informacji może wiązać się z zarabianiem na danej treści.
wróć do spisu treści

Słowniczek ?

wydawca
osoba bądź instytucja, za której pieniądze przygotowywane i opracowywane są przekazy medialne
reklamodawca
ten, kto zamieszcza reklamę w mediach
wiarygodność
cecha tego, co wiarygodne, czyli rzetelne i godne zaufania

Zobacz cały słowniczek.

wróć do spisu treści

Czytelnia ?

wróć na górę