Ta lekcja jest częścią tematu Etyka i wartości na poziomie gimnazjum.
Zadziwiającą dla niektórych popularność tabloidów można wytłumaczyć umiłowaniem sensacji, leżącym w naturze tak wielu osób. Przedstawienia skrajnych sytuacji i dramatycznych przeżyć wzbudzają ciekawość. Twórcy przekazów medialnych wykorzystują to w różnych celach, czasem przyziemnych (sensacja dobrze się sprzedaje), a czasem szczytnych.
Przedstawienia cierpienia ofiar wojennych często służyć mają uwrażliwieniu odbiorców na tragedie dotkniętych wojną społeczeństw. Znane fotografie obozów koncentracyjnych czy masowych grobów mają nieść przestrogę przed złem totalitaryzmów. Czy jednak osobom, które doświadczyły tak okropnych koszmarów, nie należy się wielki szacunek? Czy rzeczywiście okazujemy go, rozpowszechniając obrazy ich cierpienia — najintymniejszego z ludzkich doświadczeń?
Dostęp do wizerunków cierpienia jest obecnie dużo szerszy niż kiedyś. Rozwój nowych mediów sprawił, że pojawiły się nieznane wcześniej problemy etyczne związane z upublicznianiem obrazów przemocy. W obrębie tradycyjnego, profesjonalnego dziennikarstwa można było zapewnić tym delikatnym materiałom odpowiedni komentarz i obudowę. Dzięki nim osobom doświadczającym tragedii oddaje się należyty szacunek. W przestrzeni internetu czasem trudno jest zapanować nad komentarzami użytkowników czy kontekstem, w jakim pojawia się materiał. Każdy może przecież skopiować go, przetworzyć czy udostępnić. Może np. stworzyć demotywator i opatrzyć obraz niestosownym podpisem.
Język internetu czasem okazuje się niezręczny w zderzeniu z obrazami cierpienia. Np. po udostępnieniu go na Facebooku, ktoś mógłby go polubić. Zapewne „lubię to” nie miałoby w takim kontekście znaczyć „podoba mi się to” czy „popieram to”. Mimo to możliwość takiej interpretacji wywołuje niepożądany efekt.
Problem publikowania wizerunków osób doświadczających tragedii jest przykładem konfliktu różnych wartości. Z jednej strony zależy nam na dostępie do informacji i domagamy się jak najbardziej obrazowych przekazów. Ich twórcom zależy na poszerzeniu świadomości odbiorców. Z drugiej strony jednak ofiarom należy się godne traktowanie. Ich prywatność może być naruszana przez pokazywanie ich dramatycznych przeżyć.
wróć do spisu treściPrzemoc staje się nieodłącznym elementem współczesnych mediów. Czy rzeczywiście wszystkie informacje o katastrofach lub wojnach muszą być obrazowane drastycznymi fotografiami? Warto pamiętać, że za obrazami pokrzywdzonych skrywają się ludzie tacy sami jak my. Łatwo możemy ich obrazić, pozbawić godności lub narazić na jeszcze większe cierpienia, upubliczniając ich wizerunki.
Uczestnicy i uczestniczki:
Podziel uczestników zajęć na 4 grupy, każda z nich powinna otrzymać wydruk jednego z zadań zamieszczonych w karcie pracy „Kampania społeczna” (ODT, DOC)
Poproś zespoły o wykonanie zadania. Zaznacz, że kluczem do dobrego rozwiązania zadania jest przygotowanie jedynie szkicowego projektu plakatu oraz rozważenie możliwie wielu elementów wskazanych w pytaniach.
Poproś kolejne zespoły o zaprezentowanie wyników pracy. Zachęć pozostałych uczestników zajęć do zadawania pytań i wygłaszania komentarzy.
Jako pytania pomocnicze do poszczególnych prezentacji rozważ:
W jaki sposób zmienić dobrane zdjęcia lub grafiki, aby uczynić przekaz bardziej stosownym do prezentacji w otoczeniu:
Zadając kolejne pytania, staraj się przede wszystkim przyjąć rolę moderatora. Zachęć uczniów do wyrażania własnych komentarzy i wzajemnego komentowania swoich opinii.
Zadaj pytanie:
Podsumowując wcześniejszą część zajęć, zwróć uwagę uczestników na klimat sensacji i potrzebę rozbudzenia zainteresowania jako główny powód, przez wzgląd na który w mediach wykorzystuje się wizerunki cierpienia i przemocy.
Zadaj pytania:
Wybrane odpowiedzi zapisuj na tablicy.
Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestniczki i uczestnicy:
Zajęcia mogą zostać rozbudowane o dalszą pracę w grupach. Podziel uczestników na 4 zespoły. Każdą z grup poproś o zestawienie w punktach zasad, które powinny różnić sporządzenie interesującej gazetki ściennej w klasie na temat wizyty w Muzeum Powstania Warszawskiego i Centrum Nauki Kopernik. Poproś uczestników, aby wskazali w punktach możliwie wiele różnic, m.in. w odniesieniu do:
Karta pracy „Kampania społeczna” (ODT, DOC)
wróć do spisu treści