Rynek mediów (na przykładzie radiofonii i telewizji)

Rynek mediów tworzą: media (media tradycyjne, czyli telewizja, radio i prasa drukowana, jak też nowe media oparte na internecie), ich odbiorcy i użytkownicy oraz tzw. regulatorzy, czyli organizacje i instytucje, które kontrolują działalność mediów tradycyjnych (uwaga: zawartość Internetu nie podlega regulacji). Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji kontroluje treści nadawane w radiu i telewizji poprzez analizowanie programów oraz przyznawanie i odbieranie koncesji. Urząd Komunikacji Elektronicznej przydziela i kontroluje częstotliwości dotyczące technicznych możliwości nadawania programów radiowych i telewizyjnych. Istnieją obywatelskie organizacje, które nadzorują działalność mediów. Należą do nich organizacje branżowe, np. stowarzyszenia dziennikarskie.

Media są przedsiębiorstwami. Oznacza to, że w swojej działalności kierują się nie tylko interesem odbiorców, otwartością czy misją, lecz także zyskiem finansowym.

Są trzy podstawowe sposoby finansowania mediów. Media publiczne, których właścicielem jest społeczeństwo, finansowane są z abonamentu oraz reklam. Pieniądze z abonamentu przeznaczane są na tzw. misję, dochody z reklam — na pozostałe cele (np. audycje rozrywkowe). Media komercyjne finansowane są z prywatnego kapitału oraz reklam. Media społeczne (nie pomyl ich z portalami społecznościowymi) natomiast utrzymywane są z pieniędzy właścicieli i z datków odbiorców.

Założenie i prowadzenie telewizji lub radiostacji to bardzo kosztowna inwestycja. Na rynku mediów jedną z podstawowych walut są nie tylko pieniądze, lecz także czas i uwaga odbiorców. Oznacza to, że wartość danego programu wzrasta wraz z jego popularnością. Dlatego im więcej osób ogląda daną audycję, tym więcej trzeba zapłacić za nadanie reklamy podczas tej audycji.

Zatem aby zarobić jak najwięcej pieniędzy, nadawcy muszą dbać o atrakcyjność programu oraz pozyskiwać jak największą liczbę odbiorców. Mogą to robić na różne sposoby, np. zdecydować się na sprofilowanie programu. Programy uniwersalne nadają różnego rodzaju audycje: rozrywkowe, edukacyjne, informacyjne itp. Programy tematyczne składają się głównie z audycji poświęconych jednemu tematowi, np. kulturze, sportowi lub motoryzacji.

Pomysł na lekcję ?

Rynek mediów ma swoich uczestników. Podczas zajęć będzie można ich poznać, wcielając się w ich role. Uczestnicy i uczestniczki zajęć zastanowią się też nad finansami, tworząc biznes plan dla telewizji. Będą mieli okazję zastanowić się nad ofertą programową różnych kanałów i pogrupować programy telewizyjne i radiowe.

Cele operacyjne

Przebieg zajęć

Porównaj media do przedsiębiorstw. Zapytaj, co jest produktem na rynku mediów. Kto jest klientem? W jaki sposób telewizja czy radio może osiągać zysk? Zapytaj, czy 1 minuta reklam w każdej telewizji kosztuje tyle samo? Co powoduje, że niektóre telewizje mogą dostawać więcej za swój czas reklamowy?

Podziel uczestników i uczestniczki na 5 grup, każdej grupie daj jedną instrukcję z materiału pomocniczego „Uczestnicy rynku” (ODT, DOC). Poproś grupy o zapoznanie się z instrukcjami i wykonanie zadań. Następnie poproś kolejno grupy o przedstawienie się, kim byli w ćwiczeniu i jakie mieli zadania. Podsumuj, zwracając uwagę, że uczestnikami rynku mediów są:

nadawcy, czyli telewizje i radia publiczne i prywatne; oprócz tego istnieje prasa papierowa i internet
instytucje regulujące funkcjonowanie mediów, czyli Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji i Urząd Komunikacji Elektronicznej
użytkownicy
środowisko dziennikarzy i ich organizacje tj. komisje etyki i stowarzyszenia dziennikarskie

Zwróć uwagę na różne sposoby finansowania mediów publicznych i prywatnych

Zwróć uwagę, że tworzenie telewizji jest bardzo kosztownym przedsięwzięciem. Podziel uczestników i uczestniczki na grupy 4-osobowe. Powiedz grupom, że są teraz zespołami, które chcą otworzyć telewizję. Ich zadaniem jest stworzenie biznes planów. Poproś grupy o wypisanie kosztów związanych z prowadzeniem telewizji. Poproś grupy o prezentację. Odpowiedzi grup zapisuj na tablicy, tak żeby wspólnie stworzyć listę kosztów. Jeśli się nie pojawią, wspomnij o: redaktorach, kamerzystach, montażystach, obsłudze technicznej (światło, dźwięk), innych pracownikach, studiu, opłacie koncesyjnej, opłacie za częstotliwość, nadajnikach i obsłudze technicznej, opłacie dla operatora multipleksu, tworzeniu audycji, zakupie audycji od innych. Dopisz te pozycje na tablicy. Zapytaj grupę, czy jej zdaniem łatwo jest otworzyć telewizję. Czy potrzeba dużego kapitału na starcie? Czy obserwują dużo zmian na rynku telewizji?

Wypisz na tablicy obok siebie: „programy uniwersalne” i „programy tematyczne”. Poproś grupę o podawanie przykładów programów telewizyjnych i radiowych, które znają, i wpisywanie ich pod jedną z dwóch kategorii. Następnie zapytaj, czy dla programów tematycznych można wydzielić inne kategorie np. sportowe, kulturalne, filmowe. Spróbujcie samodzielnie nazwać podgrupy.

Ewaluacja

Opcje dodatkowe

Ćwiczenie 2, jeśli masz więcej czasu, możesz rozwinąć o prezentację wyników pracy grup.

Ćwiczenie 3 możesz przeprowadzić razem z całą grupą, wykorzystując burzę mózgów. Przed wypisaniem kategorii kosztów, zapytaj grupę, na co potrzebne są pieniądze przy tworzeniu telewizji. Pojawiające się odpowiedzi zapisuj na tablicy. Na końcu spróbujcie wspólnie pogrupować wszystkie odpowiedzi w kategorie. Jeśli nie pojawi się któraś kategoria, wspomnij o niej i dodaj do pozostałych odpowiedzi.

Materiały ?

Zadania sprawdzające ?

Słowniczek ?

abonament radiowo-telewizyjny: opłata mająca na celu umożliwienie realizacji misji publicznej telewizji i radia.

audycja: samodzielna cząstka programu radiowego lub telewizyjnego. Np. serwis informacyjny, reportaż, lista przebojów. Potocznie: program.

koncesja: zezwolenie, upoważnienie do prowadzenia jakiejś działalności.

misja: w odniesieniu do mediów publicznych obowiązek dostarczania szerokiej widowni i poszczególnym, zdefiniowanym grupom widzów wysokiej jakości treści informacyjnych, publicystycznych, kulturalnych, rozrywkowych, edukacyjnych i sportowych. Programy w telewizji i radiofonii publicznej mają cechować się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu.

multipleks: pakiet programów telewizyjnych i radiofonicznych oraz usług dodatkowych nadawanych na jednym kanale częstotliwości.

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - jeden z regulatorów rynku mediów, chroni wolność słowa w radiu i telewizji oraz interesy odbiorców, zapewniając otwarty i różnorodny charakter mediów. Do zadań KRRiT należą m. in. przyznawanie koncesji, kontrolowanie nadawców, badanie treści i odbioru programów radiowych i telewizyjnych.

Urząd Komunikacji Elektronicznej: jeden z regulatorów rynku mediów, do jego zadań należy m.in. zarządzanie częstotliwościami, na których są nadawane programy radiowe i telewizyjne.

Lekcja: Rynek mediów (na przykładzie radiofonii i telewizji)

Wiedza w pigułce ?