Odtwórz uczestnikom z platformy „Wolne lektury” audiobook „Przygody Tomka Sawyera” Marka Twaina, rozdział 2.
45m
Bez Internetu
Ta lekcja jest częścią tematu Język mediów na poziomie szkoła podstawowa 1-3.
Lekcja: Myślę, że… - o wyrażaniu swojej opinii
wróć do spisu treściWiedza w pigułce ?
Dla nauczyciela
Wśród komunikatów, które docierają do współczesnego odbiorcy, bardzo często informacje mieszają się z subiektywnymi opiniami. Przedstawienie młodym ludziom, jak wygląda modelowy przekaz informacyjny, a jak opinia, pomoże im w późniejszym wyodrębnianiu obu tych rodzajów przekazu z wielogłosowych tekstów kultury.
Rzetelny przekaz medialny przekazujący informację powinien zawierać wszystkie jej elementy, a nie jedynie prezentować wybrane aspekty zagadnienia.
Musi zatem stwierdzać:
- Co się wydarzyło?
- Kiedy i gdzie miało to miejsce?
- Kto brał udział w zdarzeniu?
Autor dobrego przekazu informacyjnego będzie również dążył do pokazania kontekstu wydarzeń, który pozwoli pełniej zrozumieć ich istotę. Często bez dodatkowych wiadomości na temat tła kulturowego, przyczyn, wcześniejszych zajść itp., pozostawiony jedynie z suchą wiadomością odbiorca może mylnie ją zrozumieć.
Dziennikarskie gatunki informacyjne to m.in.: telewizyjne wiadomości, reportaże, sprawozdania i relacje, kalendarium.
Często informacje uzupełniane są o komentarz o motywacjach działań i celach osób biorących udział w zdarzeniach. Komentatorom życia publicznego, jako autorytetom, często dajemy wiarę. Należy pamiętać, że prezentują oni jedynie własną opinię na temat faktów.
W jaki sposób rozpoznać opinię? Jej autor powinien wypowiadać się we własnym imieniu, zaznaczając subiektywność swojego punktu widzenia. Może to zrobić za pomocą takich sformułowań jak: „uważam, że…, „sądzę, że…”, „wydaje mi się, że…”, „podejrzewam, że…”, „z mojego punktu widzenia…”, „według mnie…” itp. Mniej bezpośrednim środkiem językowym w wyrażaniu opinii jest używanie trybu przypuszczającego i wyrażeń takich jak: „najprawdopodobniej…”, „zapewne…”.
Autorzy przedstawiający własne poglądy często używają języka bardziej potocznego, mniej oficjalnego niż dziennikarze starający się podkreślać własną obiektywność. Widać to szczególnie w przypadku felietonów. Ich autorzy nie stronią również od humoru, niedopuszczalnego w dziennikarstwie informacyjnym.
Dobrze sformułowana opinia powinna zawierać przekonujące uzasadnienie danego stanowiska, świadczące o dogłębnym zrozumieniu omawianego zagadnienia.
Gatunki typowe dla prezentowania opinii (czyli publicystyczne) to obok felietonu m.in.: recenzja, esej, komentarz.
Dla ucznia
Przekaz informacyjny, czyli w skrócie informacja, to wypowiedź o tym, że coś się stało.
Stwierdza:
- Co się wydarzyło? (Np. „Spotkałam się z przyjaciółkami”.)
- Kiedy i gdzie? (Np. „U Kasi w mieszkaniu, wczoraj o 16.00”.)
- Kto brał udział w zdarzeniu? (Np.: „Spotkałam się z Kasią, Anką i Zosią”.)
Jeśli istnieje duże prawdopodobieństwo, że odbiorca może mylnie zrozumieć, co się faktycznie stało, należy dodać więcej wiadomości, np. jakie były przyczyny zdarzenia („Musiałyśmy przygotować prezentację” albo „Wspominałyśmy wycieczkę szkolną”).
Opinia to subiektywna wypowiedź, która pokazuje czyjś punkt widzenia. Zwykle można ją rozpoznać, gdy mówiący używa zwrotów: „wydaje mi się, że…”, „według mnie…”, „z mojego punktu widzenia…” itp.
Dobra opinia zawiera również uzasadnienie zdania autora.
wróć do spisu treściPomysł na lekcję ?
Kiedy dziecko zaczyna poruszać się w świecie mediów, najwyższa pora rozstać się z dziecinnymi określeniami „to jest fajne” albo „to jest głupie”. Młody człowiek powinien wiedzieć, jak może wyrażać własną opinię. W trakcie zajęć dowie się, czym się różni opinia od faktu i w jaki sposób kulturalnie przedstawić własne zdanie.
Cele operacyjne
Uczestnicy i uczestniczki:
- wiedzą, co to jest opinia;
- potrafią wyrazić opinię;
- wiedzą, co to znaczy, że ktoś ma inny gust.
Przebieg zajęć
1.
2.
Rozdaj karteczki samoprzylepne i poproś uczestniczki i uczestników, żeby napisali, co myślą o audiobooku, którego wysłuchali. Powiedz, że można ocenić zarówno treść jak formę przekazu medialnego. Zachęć do szczerych wypowiedzi. Zapisane karteczki uczestnicy przyklejają na tablicy.
3.
Podziel tablicę na 2 części, napisz nad pierwszą „Fakty”, a nad drugą „Opinie”. Przeczytaj głośno teksty z karteczek. Poproś uczestników, żeby pomogli podzielić karteczki na dwie części. Powiedz, że opinie poprzedzamy konkretnymi zwrotami. Skorzystaj z Instrukcji dla prowadzącego ”Fakty i opinie”.
4.
Podziel uczestników na grupy po 3-4 osoby. Rozdaj ilustracje ze skarbami Tomka (Materiał pomocniczy ”Skarby Tomka”). Poproś uczestniczki i uczestników, żeby sformułowali wspólnie 3-4 zdania opinii o skarbach Tomka. Poproś przedstawicieli grup o przeczytanie opinii. Powiedz, że gusta bywają różne. Nie wszystkim musi się podobać to samo. To, co Tomek uważał za zbiór skarbów, dla innej osoby może być stertą śmieci. Wyraźnie podkreśl, że nie warto oceniać cudzego gustu. Lepiej kulturalnie wyrazić własną opinię i uszanować cudzą.
Ewaluacja
Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestnicy i uczestniczki:
- rozumieją różnicę między faktem a opinią?
- potrafią wyrazić własną opinię?
Opcje dodatkowe
Jeśli masz więcej czasu, możesz przeprowadzić mini-debatę na temat tego, czy zachowanie Tomka było uczciwe. Przez cały czas debaty przypominaj uczestnikom, że wyrażając własną opinię, używają sformułowań: „Myślę że…”, „Moim zdaniem…” itd.
wróć do spisu treściMateriały ?
- Instrukcjadlaprowadzącego ”Fakty i opinie”
- Materiał pomocniczy ”Skarby Tomka”
Zadanie dla ucznia ?
Czytelnia ?
- Michał Franaszek, Czy to jest fakt, czy to jest opinia?, [online] portal wosnastoprocent.pl [dostęp:03.06.2014], Dostępny w Internecie: http://wosnastoprocent.pl/2010/09/czy-to-jest-fakt-czy-to-jest-opinia/