Hakowanie dla dobra wspólnego

O hakowaniu pisze się zwykle jako o zjawisku negatywnym. Słowo to upowszechniło się jako synonim szkodliwych działań, takich jak włamania komputerowe, celowe przeciążanie serwerów czy rozsyłanie wirusów. Tymczasem hakowanie ma przede wszystkim znaczenie neutralne, a nawet pozytywne. Angielskie „to hack” oznacza dosłownie „rąbać, rozkrajać”, a metaforycznie — „rozgryzać coś, dawać sobie z czymś radę”. Pierwotnie hakowanie to przemyślne kombinowanie, dogłębne poznawanie danej rzeczy w celu jak najlepszego jej wykorzystania.

W kontekście informatyki hakowanie wiąże się z twórczym dostosowywaniem systemu do własnych potrzeb. Wiedza o technologiach komputerowych hakerów sprawia, że nie muszą oni godzić się na gotowe rozwiązania. Robią własne narzędzia lub zmieniają te już istniejące. W tym sensie hakerami były osoby, dzięki którym rozwijał się internet. To właśnie oni wymyślali sposoby na usprawnienie działania sieci. Również im zawdzięczamy powstawanie wolnego oprogramowania komputerowego, m.in. systemu Linux.

Hakowanie nie jest zatem jednoznaczne z działaniem niezgodnym z prawem. Wręcz przeciwnie. Hakerzy nie muszą poddawać się nakładanym na nich przez producentów lub dostawców usług ograniczeniom, które nie pozwalają na egzekwowanie praw użytkowników. Np. na wielu płytach CD i DVD są zabezpieczenia przed kopiowaniem. A przecież nie zawsze bezprawnym jest wykonanie kopii płyt na własny użytek czy zgranie utworów na twardy dysk. Hakerzy potrafią złamać zabezpieczenia DRM — dzięki czemu nie muszą godzić się na ograniczanie ich praw. Nawet instalację Ad Blocka można nazwać hakowaniem — to egzekwowanie naszego prawa do kontrolowania odbieranych treści.

Skąd zatem zła sława hakowania? Niestety, jest ono często mylone z crackowaniem, czyli szkodliwym wykorzystaniem technologii w sposób niezgodny z prawem. Jego przykładami są włamania, podmienianie treści na stronach internetowych czy przeciążanie serwerów. Hakowanie ma wymiar pozytywny i nie szkodzi nikomu.

Nawet jeśli nie znasz się na programowaniu, idea hakowania może być inspirująca. Może ono dotyczyć rozmaitych działań. Dostępna technologia jest tylko narzędziem. Nie musi wyznaczać granic twojej wolności.

Pomysł na lekcję ?

Uczestnicy i uczestniczki przy pomocy dostępnych im narzędzi i kreatywności przeprowadzają twórczą kampanię społeczną, starając się zmienić rzeczywistość bez łamania prawa.

Cele operacyjne

Przebieg zajęć

Podziel uczestników i uczestniczki na 4 zespoły, rozdaj im instrukcje dla grup „Zamiast kartoteki będą Mediateki” (ODT, DOC)

Zespoły prezentują na forum całej grupy swoje kampanie społeczne. Inne zespoły komentują. Na koniec sam skomentuj prezentacje.

Powiedz zespołom, że właśnie zaplanowali akcje hakerskie (używając legalnych środków i narzędzi, starają się zmienić rzeczywistość). Powiedz, czym hakowanie różni się od crackowania. Zapytaj, jakie mają pomysły na działanie tego typu w ich otoczeniu — czemu warto zaprotestować, co należy zmienić.

Ewaluacja

Opcje dodatkowe

Zespoły tworzą plakat, nagranie dźwiękowe, krótki film, prostą stronę internetową realizując swoje kampanie.

Zajęcia można też zrealizować, podejmując działania przeciwko nieestetycznym lub utrwalającym stereotypy reklamom w miejscach publicznych. Uczestniczki i uczestnicy mogą wykonać parodie reklamy i zamieścić je na blogu. Mogą również wysłać maile do firmy i władz samorządowych, domagając się usunięcia reklamy.

Materiały ?

Zadania sprawdzające ?

Słowniczek ?

AdBlock: jedno z najpopularniejszych rozszerzeń do przeglądarek internetowych, automatycznie blokuje i usuwa reklamy ze stron internetowych. Zwiększa wygodę i bezpieczeństwo korzystania z sieci. Ogranicza przepływ informacji o historii przeglądania.

crackowanie: (inaczej: cracking), niezgodna z prawem działalność, polegająca na łamaniu zabezpieczeń występujących w programach. Umożliwia dokonywanie różnych przestępstw za pośrednictwem technologii informatycznych.

DRM: oprogramowanie i sprzęt mające uniemożliwić działania niezgodne z prawem autorskim lub warunkami serwisu/ wolą producenta. DRM stosuje się w muzyce, filmach, grach i innych mediach. Opiera się na mechanizmach kryptograficznych, zabezpieczając np. przed nieautoryzowanym odczytem lub skopiowaniem.

hakowanie: pomysłowe kombinowanie oraz dogłębne poznawanie danej rzeczy w celu jak najlepszego jej wykorzystania. Hakowanie zawsze łączyło się przede wszystkim z działalnością miłośników programowania, którym sprawia przyjemność informatyczne majsterkowanie.

Lekcja: Hakowanie dla dobra wspólnego

Wiedza w pigułce ?