Scenariusze zajęć, ćwiczenia, materiały

45m
Nie wymaga dostępu do Internetu
Bez Internetu

Ta lekcja jest częścią tematu Prawo na poziomie szkoła podstawowa 4-6.

Lekcja: Media dla wszystkich

wróć do spisu treści

Wiedza w pigułce ?

Dla nauczyciela:

Zajęcia poświęcone dostępności mają na celu uwrażliwić uczestników i uczestniczki na to zagadnienie. Przede wszystkim ważna jest świadomość istnienia bardzo różnych ograniczeń w korzystaniu z mediów. Trzeba pamiętać, że nie mówimy tutaj o niepełnosprawności, tylko o braku dostępu do treści.

Przykłady barier w dostępie do treści:

  • widzenie — osoby widzące z wadami wzroku, czytające przy złym oświetleniu, niedowidzące, niewidome
  • słuch — osoby słyszące niemające dostępu do głośników lub słuchawek, niedosłyszące, głuche
  • rozumienie — dyslektycy, obcokrajowcy nieznający języka, niepełnosprawni intelektualnie
  • motoryka — osoby korzystające z internetu bez pomocy myszki, np. przez urządzenia dotykowe, systemy smart tv, niepełnosprawni ruchowo

Informacja może być dostępna dla każdego pod warunkiem zastosowania konkretnych rozwiązań. W ten sposób można uwzględnić potrzeby różnych odbiorców.

Informację wizualną można przekazać za pomocą dodatkowego tekstu. Opisy obrazu, postaci i ich zachowań to audiodeskrypcja. Przekazują ją lektorzy lub syntezator mowy. Przy przeglądaniu stron internetowych oraz korzystaniu z urządzeń komunikacyjnych używa się także monitorów brajlowskich i syntezatorów mowy.

To, czego nie można usłyszeć, przekazuje się za pomocą napisów. Napisy różnią się od zwykłej listy dialogowej. Dodatkowo informują o innych niż same dialogi wydarzeniach dźwiękowych (np. skrzypienie drzwi). Drugi sposób to tłumaczenie na język migowy.

Aby treści były dostępne dla osób mających problemy z rozumieniem, muszą być przejrzyste i czytelne. Przy tworzeniu treści można korzystać z wytycznych do konstruowania tekstów easy-to-read (zrozumiałość treści i formy), automatycznych translatorów, jednolitej i przystępnej identyfikacji wizualnej.

W 2011 roku do ustawy o radiofonii i telewizji (tzw. medialnej) dodano zapis o tym, że co najmniej 10% audycji telewizyjnych powinno być udostępnianych wraz z audiodeskrypcją, napisami i tłumaczeniami na język migowy.

W 2012 roku Polska ratyfikowała Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Konwencja jest impulsem do tworzenia nowych rozwiązań w zakresie dostępności.

Dla ucznia:

różne dzieci korzystają z tego samego komputera

Każdy z nas jest inny, a więc inaczej odbiera informacje i pracuje z nimi. Niezależnie od tego, czy nie rozumiesz języka, czy też masz problemy z widzeniem, nie możesz czegoś usłyszeć lub poruszać się, masz prawo korzystać z mediów. Wszyscy powinni dbać o to, żeby to było możliwe.

Podpisy, tłumaczenia, także te na język migowy, dodatkowe opisy, czytelność i łatwość w obsłudze — to wszystko sposoby na to, aby różne informacje były dostępne.

wróć do spisu treści

Pomysł na lekcję ?

W trakcie zajęć uczestnicy i uczestniczki dowiedzą się, czym jest audiodeskrypcja, będą mieli również okazję spróbować ją wykonać i doświadczyć jej. Poznają różne grupy użytkowników i dowiedzą się, jakie potrzeby mają poszczególne grupy.

Cele operacyjne

Uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, że są różni użytkownicy internetu, mający różne potrzeby;
  • potrafią wskazać na różne osoby, które mają trudności ze słuchaniem, patrzeniem, rozumieniem i ruchem;
  • wiedzą, czym jest audiodeskrypcja;
  • potrafią wykonać prostą audiodeskrypcję.

Przebieg zajęć

1.

Zapytaj uczestników i uczestniczki, czy znaleźli się kiedyś w sytuacji, w której nie mogli czegoś dokładnie zobaczyć albo mieli problemy z usłyszeniem czegoś. Poproś osoby chętne o powiedzenie, co to była za sytuacja. Powiedz, że na dzisiejszych zajęciach dowiedzą się o różnych osobach, które mają rozmaite potrzeby związane z korzystaniem z poszczególnych mediów.

2.

Podziel uczestników i uczestniczki na pary. Każdej parze daj jedną kopertę z pociętym materiałem pomocniczym dla grup „Użytkownicy” (ODT, DOC). Poproś pary o przyjrzenie się paskom i połączenie potrzeb z osobami.

Po 10 minutach poproś uczestników i uczestniczki o prezentację wyników pracy. Podaj pierwszy rodzaj potrzeb i poproś grupy o wymienienie osób, których dotyczą te potrzeby. Możesz zapisywać na tablicy osoby i potrzeby. Jeśli pojawią się wątpliwości, wyjaśnij je.

Podsumuj, zwracając uwagę, że istnieją różne grupy użytkowników internetu, a osoby projektujące strony czy treści w internecie powinny brać pod uwagę potrzeby wszystkich.

3.

Podziel uczestników i uczestniczki na zespoły dwuosobowe, inne niż w ćwiczeniu 2. Poproś, żeby pary usiadły do siebie plecami. Daj jednej osobie z każdej pary jedno zdjęcie z materiału pomocniczego dla grup „Audiodeskrypcja” (ODT, DOC, DOCX), tak żeby druga osoba z pary nie zobaczyła zdjęcia. Następnie drugiej osobie w każdej z par daj drugie zdjęcie z tego samego materiału pomocniczego, również w taki sposób, żeby pozostałe osoby go nie widziały. Poproś, aby pierwsza osoba z pary opisała zdjęcie drugiej osobie, podając jak największą ilość szczegółów, tak żeby druga osoba mogła wyobrazić sobie fotografię jak najdokładniej. Osoby słuchające i wyobrażające sobie zdjęcia nie mogą zadawać pytań. Ich zadaniem jest wyobrażenie sobie opisywanego przedmiotu. Następnie poproś, aby druga osoby z każdej pary opisała w podobny sposób zdjęcie, które dostała. Na koniec poproś uczestniczki i uczestników o pokazanie drugim osobom z ich par zdjęć, które opisywali.

Rozpocznij rozmowę o tym, jak przebiegało wykonanie zadania. Pytania pomocnicze, które możesz zadać:

  • Czy łatwo sobie wyobrazić zdjęcie opisywane przez drugą osobę?
  • Co pomagało w opisywaniu fotografii, a co było trudne?
  • Co przeszkadzało w wyobrażeniu sobie zdjęcia?
  • Które opisy i wskazówki były najbardziej pomocne?

Podsumuj, wyjaśniając pojęcie audiodeskrypcji i jej zastosowania dla osób niewidzących i słabo widzących.

4.

Na koniec zajęć opowiedz o usprawnieniach, które pomagają korzystać różnym osobom z mediów.

Powiedz o:

  • stronach internetowych, które projektowane są w taki sposób, żeby można było powiększać na nich tekst za pomocą specjalnego przycisku lub skrótu klawiaturowego Ctrl+;
  • stronach internetowych, które ułatwiają programom czytającym znajdowanie treści i odczytywanie ich w odpowiedniej kolejności (na przykład menu strony internetowej);
  • tłumaczach języka migowego, którzy pojawiają się w prawym dolnych rogu ekranu w trakcje emisji wybranych programów;
  • ekranach ze zwiększonym kontrastem ułatwiającym wyświetlanie treści;
  • skrótach ułatwiających nawigowanie na stronach za pomocą klawiatury;
  • zdjęciach, grafikach, tabelach i filmach na stronie internetowej, które są zapisane w formie tekstowej.

Przykłady:

Ewaluacja

Czy po przeprowadzonych zajęciach uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, że są różni użytkownicy internetu, mający różne potrzeby?
  • wiedzą, czym jest audiodeskrypcja?
  • potrafią wykonać prostą audiodeskrypcję?

Opcje dodatkowe

Odtwórz audiodeskrypcje budynków ze strony Stowarzyszenia w Warszawie (http://www.architektura.wwarszawie.org.pl/galeria.html), poproś uczestników i uczestniczki o wykonanie rysunków budynków na podstawie opisu audiodeskrypcji.

wróć do spisu treści

Materiały ?

materiał pomocniczy dla grup „Użytkownicy” (ODT, DOC)

materiał pomocniczy dla grup „Audiodeskrypcja” (ODT, DOC, DOCX)

wróć do spisu treści

Zadania sprawdzające ?

Zadanie 1

Przyporządkuj osoby do potrzeb, które ich dotyczą.

Przeciągnij odpowiedzi i upuść w wybranym polu.

Potrzeby:

  • związane z rozumieniem
  • związane z patrzeniem
  • związane ze słyszeniem
  • związane z ruchem

Użytkownicy:

  • osoby widzące z wadami wzroku
  • niepełnosprawni ruchowo
  • osoby czytające przy złym oświetleniu
  • osoby mające trudności z czytaniem i pisaniem
  • osoby głuche
  • osoby słyszące niemające dostępu do głośników lub słuchawek
  • osoby niedosłyszące
  • niepełnosprawni intelektualnie
  • osoby korzystające z internetu bez pomocy myszki
  • obcokrajowcy słabo znający język
  • osoby niedowidzące
  • osoby niewidome

wróć do spisu treści

Słowniczek ?

audiodeskrypcja
słowny opis obrazu, filmu lub rzeźby
dostępność
możliwość używania rzeczy, budynku lub strony www przez możliwie największą liczbę osób, niezależnie od ich umiejętności lub możliwości

Zobacz cały słowniczek.

wróć do spisu treści

Czytelnia ?

wróć na górę