Ta lekcja jest częścią tematu Prawo na poziomie szkoła podstawowa 4-6.
Efektem lekcji powinno być uwrażliwienie na rozmaitość przekazów reklamowych. Budowanie umiejętności selekcji informacji napływających z mediów nowych i tradycyjnych ma owocować świadomym uczestniczeniem w społeczeństwie informacyjnym. Umiejętność odróżniania neutralnych informacji od przekazów perswazyjnych jest nieodzowna dla prawidłowego i świadomego korzystania z mediów, zarówno dla celów zawodowych, jak i prywatnych.
Jeżeli nie zdajemy sobie sprawy, że obcujemy z reklamą, jesteśmy na nią bardziej podatni. W szczególności dotyczy to dzieci i młodzieży, ponieważ marketing skierowany dla dzieci jest gałęzią przemysłu reklamowego przynoszącego największe dochody. Odbiorcy powinni być świadomi, z jakim rodzajem przekazu mają do czynienia, a media jasno o tym informować i nie wprowadzać swoich odbiorców w błąd.
Reklama to informacja o produkcie lub usłudze, mająca na celu zachęcenie i nakłonienie do zakupu lub skorzystania (tzw. komunikat perswazyjny) z nich. Reklamodawca płaci za nadanie reklamy w wybranych mediach. Bierze też za nią odpowiedzialność — reklamy powinny być nie tylko kreatywne i nowoczesne, lecz także zgodne z prawem i standardami etycznymi. Co do zasady, w reklamie zakazane są: wprowadzanie w błąd, nierzetelne porównywanie reklamowanego towaru do produktu konkurencji oraz manipulacja faktami.
Według ustawy o radiofonii i telewizji wszystkie reklamy w radiu i telewizji powinny być oznaczone. Podobne zasady obowiązują także w prasie — wynika to z prawa prasowego. W telewizji publicznej nie wolno nadawać reklam w trakcie audycji. Istnieją formy reklamy, które różnią się od zwykłych spotów reklamowych nadawanych w blokach. Najczęściej spotykane to sponsoring, lokowanie produktu, telesprzedaż, a także spam.
Ukryta reklama, inaczej: kryptoreklama, jest rodzajem tzw. czynu nieuczciwej konkurencji (według ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Polega na umieszczeniu w programie telewizyjnym, radiowym czy artykule prasowym informacji, która sprawia wrażenie neutralnej i obiektywnej, ale jej celem jest skutek reklamowy.
Internet pozwala reklamodawcom na tworzenie coraz nowszych sposobów podawania komunikatów reklamowych. Wiąże się to bezpośrednio z zagadnieniem prywatności w sieci. Adserwery to programy wykorzystywane przez firmy marketingowe, które analizują to, co robimy w sieci. Dzięki temu na stronach, które odwiedzamy, mogą umieszczać interesujące nas reklamy, zwiększając ich skuteczność.
Dlaczego w telewizji, radiu i gazetach reklamy są zapowiadane lub opisywane? Przecież tak jak w filmach grają w nich aktorzy, a te w gazetach wyglądają jak artykuły i zdjęcia. A jednak różnią się bardzo od innych informacji. Reklamy nie tylko informują, lecz także nakłaniają do zakupu konkretnej rzeczy. Dlatego są oddzielane od innych wiadomości i audycji.
Pamiętaj, że np. ekrany z nazwami firm na meczach lub banery na festiwalach, parasole z logotypami w kawiarniach, pojawienie się konkretnego produktu lub nazwy firmy w filmie, książce itd., programy telewizyjne oferujące zakupy — to też reklamy.
wróć do spisu treściW trakcie zajęć uczestnicy i uczestniczki będą rozpoznawać reklamy w prasie. Przyjrzą się reklamom ukrytym, które udają zwykłe treści. Dowiedzą się, co to znaczy, że reklama ma charakter perswazyjny.
Uczestnicy i uczestniczki:
Tydzień przed zajęciami poproś uczestników i uczestniczki o przejrzenie różnych gazet (prasy codziennej, tygodników, pism kolorowych, programów telewizyjnych) i wycięcie z nich 3–4 reklam. Przygotuj kilka własnych reklam, najlepiej takich, które swoim wyglądem przypominają artykuły prasowe czy naukowe, lub takich, które komponują się z układem graficznym gazety (aby na pierwszy rzut oka trudno było określić, czy to reklamy).
Powiedz, że dzisiaj będziecie zajmować się reklamą. Podziel uczestników i uczestniczki na grupy po 3 osoby. Poproś, żeby w grupach obejrzeli prasę, którą wszyscy przynieśli, i żeby zaznaczyli pisakami, w których miejscach pojawiają się reklamy. Następnie poproś grupy o krótkie prezentacje 1–2 reklam, które znaleźli.
Podsumuj, zwracając uwagę na:
Podziel uczestników i uczestniczki na grupy po 3 osoby (inne niż w ćwiczeniu 1). Każdej grupie daj wydrukowaną kartę pracy dla grup „Reklama” (ODT, DOC). Poproś grupy o zapoznanie się z przykładami komunikatów i zdecydowanie, czy są one reklamami, czy nie.
Rozpocznij rozmowę, omawiając kolejno przykłady z karty pracy dla grup „Reklama” (ODT, DOC).
Zapytaj grupy:
Po omówieniu przykładów zapytaj grupę:
Podsumuj, zwracając uwagę na to, że reklama ma charakter perswazyjny — ma na celu namówić nas do czegoś (do kupna czegoś, do udostępnienia swoich danych, do odwiedzenia strony internetowej). Powiedz, że według prawa w telewizji, prasie i radiu reklamy powinny być oznaczone. Dlatego przed reklamami i po nich pojawia się ich zapowiedź w formie sygnału dźwiękowego lub krótkiego spotu, a w gazetach najczęściej stosuje się ramki z napisem „reklama”, „ogłoszenie płatne” albo „artykuł sponsorowany”.
Czy po przeprowadzonych zajęciach uczestnicy i uczestniczki:
Ćwiczenie 1 możesz rozwinąć o rozpoznawanie reklam w serwisie informacyjnym (np. onet.pl, wp.pl, interia.pl). W tym celu, korzystając z rzutnika i komputera podłączonego do internetu, wyświetl stronę główną jednego z serwisów. Poproś grupę o wskazywanie, które treści na stronie są reklamami. Zwróć szczególną uwagę na: małe i duże banery reklamowe, sponsorowane linki, reklamy Google, oferty sponsorowane, banery udające ankiety.
wróć do spisu treścikarta pracy dla grup „Reklama” (ODT, DOC)
wróć do spisu treści