Scenariusze zajęć, ćwiczenia, materiały

45m
Wymaga dostępu do Internetu
Internet

Ta lekcja jest częścią tematu Kreatywne korzystanie z mediów na poziomie gimnazjum.

Lekcja: Remiks — nie tylko w muzyce

wróć do spisu treści

Wiedza w pigułce ?

„Wszystko już zostało powiedziane” — to dziś często powtarzane powiedzenie. Rzeczywiście, czasem może się wydawać, że to prawda. Współcześni twórcy wielokrotnie wykorzystują w swojej pracy istniejące już dzieła. Zestawiają ze sobą wyrwane z kontekstu elementy, tworzą kolaże, zmieniają uporządkowanie poszczególnych części. Te i podobne działania nazywa się remiksowaniem.

Powstające remiksy przeczą jednak wspomnianemu powiedzeniu. Nie są przecież prostym odtworzeniem wcześniej istniejących treści. Zmiana kontekstu wykorzystanych elementów wydobywa z nich inne znaczenia. Za przykład mogą posłużyć remiksy piosenek. Zmiana rytmu czy użytych instrumentów może sprawić, że atmosfera utworu będzie zupełnie inna, a tekst nabierze nowego sensu.

Pojęcie remiksu najwcześniej upowszechniło się w muzyce. Później rozszerzyło się na wszystkie teksty kultury. Remiksowanie to technika możliwa do wykorzystania przy tworzeniu różnych materiałów, niekoniecznie posiadających wartość artystyczną.

Zjawisko remiksowania jest niezwykle powszechne we współczesnej kulturze. Tak bardzo, że niektórzy określają ją mianem „kultury remiksu”. Być może jest tak dlatego, że tworzenie remiksów jest dziś bardzo proste. Umożliwia to dostępność technologii cyfrowej. Spróbuj sobie tylko wyobrazić tworzenie kolaży w czasach, gdy nie można było pobrać pliku z obrazem, ani nawet go skserować. Przed laty można było najwyżej namalować kopię!

Wielkie możliwości technologii cyfrowej są siłą napędową naszej kultury. Ich wykorzystywanie jest jednak ograniczone prawnie. Każdy skopiowany i wykorzystany ponownie materiał ma przecież autora, którego prawa muszą być uszanowane.

Nie możemy rozpowszechniać remiksów cudzych utworów, chyba że:

  • Mamy zgodę autora.
  • Zezwala na to licencja, na której są one opublikowane. Pomocne w znajdowaniu takich materiałów jest m.in. przeszukiwanie baz takich jak http://otwartezasoby.pl/. Możesz też stosować odpowiednie filtry w wyszukiwarkach (znajdziesz je np. w opcjach wyszukiwania zaawansowanego Google).
  • Są dostępne w domenie publicznej (minęło 70 lat od śmierci autora).

Zawsze musimy też uhonorować autora oryginalnego materiału poprzez podanie jego imienia i nazwiska.

wróć do spisu treści

Pomysł na lekcję ?

Uczestnicy i uczestniczki poznają różne formy remiksów jako element kultury i otaczającej nas rzeczywistości. Następnie sami tworzą remiksy słowno-graficzne.

Cele operacyjne

Uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, co to jest remiks;
  • potrafią zrobić prosty remiks;
  • wiedzą, że oryginalne dzieło może służyć zarówno jako punkt odniesienia, jak i materiał do stworzenia czegoś zupełnie z nim niezwiązanego;
  • wiedzą, że remiks może dotyczyć różnych środków wyrazu (tekst, obraz, dźwięk itd.);
  • zdają sobie sprawę, że przed rozpowszechnieniem swojego remiksu (poza zajęciami edukacyjnymi), muszą sprawdzić status praw autorskich, licencję wykorzystanego utworu;
  • wiedzą, gdzie mogą znaleźć utwory na wolnych licencjach odpowiednie do swobodnego remiksowania.

Przebieg zajęć

1.

Przy pomocy rzutnika wyświetl grafiki z sekcji Materiały: Dead end 2006, Hooked 2010, Mona-Lisa-Burka, Beijing Olympics logo, BP's Oil Slick Logo. Przy każdej grafice zapytaj, do czego się odnosi, jak została zmieniona, czego użyto do zmiany i jak to wpływa na znaczenie grafiki.

2.

Przeprowadź burzę mózgów na temat remiksu:

  • Co to jest remiks, jakie może mieć postaci (generalnie i z podaniem przykładów), co można remiksować i co z tego może powstać, po co się robi remiksy, co z tego wynika, kto je robi i kto na tym korzysta?
3.

Podsumuj burzę mózgów i opowiedz o obecności i kulturze remiksu, a także prawach autorskich mu towarzyszących i rodzajach licencji, które dopuszczają remiks utworów. Opowiedz o miejscach, gdzie znajdują się materiały do swobodnego wykorzystania przy remiksach.

4.

Powieś wydrukowane zdjęcia i poleć uczestnikom i uczestniczkom przygotowanie swojego napisu-komentarza (albo kilku), który znajdzie się na jednym (albo kilku) z nich. Zasugeruj hasła lub zdania, które pokazują ich przemyślenia lub są w sprzeczności z pozornym znaczeniem zdjęć. Uczestnicy i uczestniczki zapisują swoje pomysły na karteczkach samoprzylepnych i przyczepiają je do wybranego zdjęcia tak, żeby go nie zasłonić. Poproś chętne osoby o wyjaśnienie znaczenia ich hasła/komentarza.

Na koniec zapytaj, czy uczestnicy i uczestniczki potrafią wskazać sytuacje, w których mogą wykorzystać wypróbowaną technikę. Kiedy może się ona przydać? Co wpływa na wartość i jakość remiksu?

Ewaluacja

Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestnicy i uczestniczki:

  • mają świadomość, że można przetwarzać każdy element kultury (np. tekst, obraz, dźwięk, film), wchodząc z nim w dialog czy tworząc na jego bazie coś zupełnie innego?
  • chętnie tworzą remiksy?
  • wiedzą, że aby opublikować swój remiks, muszą mieć prawo do wszystkich materiałów źródłowych w nim użytych?

Opcje dodatkowe

Jeśli masz możliwość skorzystania z komputera podłączonego do internetu, rzutnika i głośników, ćwiczenie 1 możesz poprzedzić odtworzeniem utworu Lionela Richiego Hello (1984, prawa zastrzeżone, http://www.youtube.com/watch?v=AiC7ZX5K9L4, dostęp 13.12.2012). Zapytaj, jak można by go zremiksować — zapisz możliwości. Potem odtwórz film Matthijsa Vlota Hello (2012, prawa zastrzeżone, http://vimeo.com/35055590, dostęp 13.12.2012). Zapytaj, w jaki sposób została zmieniona pierwsza wersja utworu, czego użyto do zmiany i jak to wpływa na znaczenie i odbiór filmu.

Zdjęcia z ćwiczenia 4 wraz z pojedynczymi hasłami/komentarzami można zeskanować i wrzucić do sieci.

wróć do spisu treści

Materiały ?

Ćwiczenie 1

remiks - ewolucja od małpy do konsumenta

Dead end 2006, Christopher Dombres, źródło: http://www.flickr.com/photos/christopherdombres/7350782488/in/photostream, CC BY

remiks - logo Apple z haczykiem

Hooked 2010, Christopher Dombres, źródło: http://www.flickr.com/photos/christopherdombres/4547884044/in/photostream, CC BY

remiks - Mona Lisa w burce

Mona-Lisa-Burka, Ken Bingham, źródło: http://www.flickr.com/photos/34064949@N08/5328822016/, CC BY

remiks - logo olimpijskie jako czołg

Beijing Olympics logo, sha3bi1Beijing, źródło: http://www.flickr.com/photos/25063652@N06/2364072295/, CC BY

remiks - z logo BP wycieka olej

BP's Oil Slick Logo, Noah Scalin, źródło: http://www.flickr.com/photos/noahscalin/4639361317/, CC BY-SA

Ćwiczenie 4

zdjęcie głowy w bandażach

White out…305/365, AndYaDontStop, źródło: http://www.flickr.com/photos/thenovys/3641666556/, CC BY

zdjęcie mężczyzny w okularach przeciwsłonecznych

Fun with Photo Booth, Mo Riza, źródło: http://www.flickr.com/photos/moriza/92080209/, CC BY

zdjęcie osoby czytającej na peronie

On the platform, reading, Mo Riza, źródło: http://www.flickr.com/photos/moriza/96724309/, CC BY

zdjęcie tenisówek

John Nakamura Remy, źródło: http://www.flickr.com/photos/mindonfire/4264560587/, CC BY-SA

zdjęcie osoby skaczącej na łące

025:365 Might as well jump, John Nakamura Remy, źródło: http://www.flickr.com/photos/mindonfire/4351317475, CC BY-SA

Materiały uzupełniające:

prof. Wiesław Godzic — Kultura instant, kultura remiksu i znaczenie we współczesnej komunikacji, Fundacja Nowe Media, e-lekcje.org, źródło: http://www.youtube.com/watch?v=glZWima5Jyg, CC BY

prof. Wiesław Godzic — Remiks a oryginalność, Fundacja Nowe Media, e-lekcje.org, źródło: http://www.youtube.com/watch?v=KYlEudqcaG8, CC BY

wróć do spisu treści

Zadania sprawdzające ?

Zadanie 1

Oznacz zdania jako prawdziwe lub fałszywe:

  • Prawda Fałsz Aby legalnie udostępnić zremiksowany utwór, musimy mieć prawo do jego wykorzystania, np. w formie zgody autora.
  • Prawda Fałsz Autor oryginału nie jest ważny, nie trzeba go podpisywać pod remiksem.
  • Prawda Fałsz Przesłanie remiksu musi być spójne z ideą autora oryginału.
wróć do spisu treści

Słowniczek ?

remiks
utwór, w którym wykorzystano i połączono elementy różnych innych dzieł. Dzięki nowemu kontekstowi zmieniają one swoje znaczenie. Pierwotnie termin ”remiks” odnosił się tylko do utworów muzycznych i oznaczał zmianę aranżacji piosenki, połączenie jej pierwotnej wersji z innymi elementami dźwiękowymi.
tekst kultury
każdy wytwór człowieka, który jest uporządkowany wedle określonych reguł. Np. dzieła sztuki (obrazy, filmy czy książki), ale też np. ubrania. Nawet zwyczajowe zachowania (np. podanie ręki przy przywitaniu) są tekstami kultury. Tekstem kultury jest wszystko, co zostało stworzone, aby przekazać pewien sens.
licencja
dokument prawny lub umowa określająca warunki korzystania z utworu, m.in. czas, zakres swobody użytkownika, pola eksploatacji.
domena publiczna
zbiór utworów będących dobrem wspólnym, do których prawa autorskie wygasły (np. utwory Chopina) oraz utwory, które nigdy nie były chronione, bo zostały stworzone przed powstaniem prawa autorskiego.

Zobacz cały słowniczek.

wróć do spisu treści

Czytelnia ?

wróć na górę