Scenariusze zajęć, ćwiczenia, materiały

45m
Nie wymaga dostępu do Internetu
Bez Internetu

Ta lekcja jest częścią tematu Etyka i wartości na poziomie gimnazjum.

Lekcja: Wspólne działanie dzięki internetowi

wróć do spisu treści

Wiedza w pigułce ?

Sieć jest przestrzenią grupowych twórczych przedsięwzięć dzięki łatwości dzielenia się różnymi materiałami za jej pośrednictwem.

Sfera sieciowej współpracy obejmuje różnorodne działania. Bardzo znanym jej przykładem jest Wikipedia i strony wiki. Inne jej formy to m.in.:

  1. Wolne oprogramowanie — czyli oprogramowanie, które może być nie tylko dowolnie rozpowszechniane, lecz także zmieniane przez użytkowników. Każdy użytkownik może pomóc w jego tworzeniu i poprawianiu, współpracując z jego autorami.
  2. Crowdsourcing. To sposób działania polegający na publiczym ogłaszaniu zadań do wykonania w ramach różnych projektów. Jego przykładem jest Wiki Lubi Zabytki — akcja pozyskiwania zdjęć zabytków do tworzenia internetowej bazy. Niektóre gry komputerowe są tłumaczone na inne języki przez współpracujących on-line internautów.
  3. Crowdfunding (czyli finansowanie społecznościowe). Tak określa się internetowe pozyskiwanie środków na realizację jakiegoś projektu od dużej ilości osób wpłacających niewielkie kwoty. Specjalne portale (takie jak amerykański Kickstarter czy polski Polak Potrafi) pozwalają na szerzenie informacji o naszym pomyśle oraz na zbiórkę środków. Również akcje charytatywne przyjmują formę crowdfungingu (np. na portalu siepomaga.pl).
  4. E-wolontariat. Za pośrednictwem internetu wolontariusze mogą udzielać fachowych porad na blogach, tworzyć materiały on-line, tłumaczyć różne materiały itd.
  5. Peer production — forma współpracy na demokratycznych spotkaniach grupy chętnych. Wszyscy jej członkowie są równi. Przykładami peer production są m.in. booksprinty (wspólne tworzenie książki w bardzo krótkim czasie — zwykle zaledwie kilku dni) i hackathony (spotkania programistów polegające na intensywnej pracy informatycznej).

Współpraca przez internet, jak każda inna jej forma, ma swoje wady i zalety. Umożliwia szybką pracę i wymianę informacji oraz wzajemne poprawianie i komentowanie elementów wspólnego dzieła. Duża liczba współpracowników to również więcej pomysłów i inspirujących uwag. Z drugiej strony efekty takiej pracy mogą okazać się niesatysfakcjonujące, np. z powodu braku spójności. Osoby zaangażowane w projekt czasem okazują się przypadkowe i mogą nie posiadać odpowiednich umiejętności.

wróć do spisu treści

Pomysł na lekcję ?

Uczestnicy i uczestniczki na przykładzie projektów typu crowdsourcing, crowdfunding, hackaton czy booksprint, poznają różne możliwości współpracy w internecie. Wspólnie analizują ich potencjał, a także silne i słabe strony.

Cele operacyjne

Uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, że współpraca w internecie może przynosić dużo korzyści i być wartością samą w sobie;
  • mają świadomość, że korzystając z internetu są częścią wielkiej społeczności i to od nich zależy, jak aktywnie będą w niej zaangażowani i jakiej jakości będzie ich praca, za którą powinni brać odpowiedzialność;
  • wiedzą, że współpraca z innymi zakłada przestrzeganie zasad pracy w grupie;
  • znają możliwości i miejsca wartościowego współdziałania w internecie;
  • wiedzą, że efekty współpracy w internecie nie zawsze są i nie muszą być idealne;
  • znają potencjalne wady współpracy w internecie.

Przebieg zajęć

1.

Zapytaj uczestników i uczestniczki, czy znają Wikipedię. Zapewne większość powie, że tak. Aby sprawdzić ich wiedzę, ale przede wszystkim pokazać wielkość tego przedsięwzięcia, zrób quiz z wiedzy o Wikipedii — użyj materiału pomocniczego „Quiz z wiedzy o Wikipedii” (ODT, DOC).

Dane w karcie pracy pochodzą z 6 stycznia 2013 r. Aktualne dane znajdziesz na stronach:

Szacunki dot. czasu potrzebnego do przeczytania angielskiej wersji Wikipedii podano za serwisem Technologie Gazeta.pl.

Podsumuj quiz krótkim poradnikiem, jak należy tworzyć Wikipedię:

W Wikipedii trzeba pisać jak najprościej i najczytelniej. Przy informacjach należy podawać źródła (książki, wiarygodne strony internetowe). Hasła powinno się opisywać z wielu stron, nie stając po żadnej. Nie należy zamieszczać prywatnych ocen i odczuć dotyczących opisywanych zagadnień. Spory dotyczące haseł należy rozwiązywać kulturalnie, polubownie, w dyskusji, a decyzje powinny zapadać na zasadzie konsensusu. Gdy te metody nie wystarczają, Wikipedia oferuje mediacje i sąd arbitrażowy.

2.

Podziel grupę na zespoły po ok. 5 osób. Rozdaj papier dużego rozmiaru i markery. Poleć wszystkim zespołom hasłowe wypisanie:

  • mocnych stron Wikipedii (np. dużo informacji w jednym miejscu, multimedialne materiały na wolnych licencjach);
  • przyczyn mocnych stron (np. dużo osób włączonych w wielu miejscach na świecie, niszowe tematy)
  • słabych stron Wikipedii (np. zdarzające się błędy językowe, gramatyczne, stylistyczne, potoczny język, niewłaściwa lub niedbała interpunkcja, brak neutralnego punktu widzenia, nieprawdziwe informacje itp.; bardziej zaawansowanej grupie można zwrócić uwagę na przewagę tresci popkulturowych nad naukowymi i ścisłych nad humanistycznymi w polskiej wersji językowej).
  • przyczyn słabych stron (np. brak znajomości zasad tworzenia Wikipedii przez niektórych autorów, brak wykształcenia niektórych autorów, wandalizm).

Po skończeniu, na forum całej grupy, zespoły prezentują efekty swojej pracy. Na koniec podsumuj prezentowane zagadnienia.

3.

Rozdaj zespołom stworzonym podczas poprzedniego ćwiczenia materiał pomocniczy „Przykłady sieciowej współpracy” (każdej osobie jedną kopię). Niech przeczytają go i przedyskutują w ramach zespołu podane formy współpracy w internecie, ich zalety i wady, możliwości i ograniczenia. Które sposoby współpracy w internecie są dla uczestników i uczestniczek najciekawsze i użyteczne w sprawach ich zdaniem najważniejszych do rozwiązania? Z których z nich by chętnie skorzystali? A może mają pomysł na inne potrzebne narzędzie współpracy (np. przy grupowych projektach szkolnych czy lokalnych)? Po pracy w podgrupach, zespoły prezentują na forum całej grupy narzędzia, z których by chętnie skorzystały i pomysły na inne potrzebne narzędzia współpracy.

Zaznacz, że jakość efektów tych działań nie jest najważniejsza — najważniejszy jest sam fakt współpracy (integracja) i to, że dzięki niej powstaje coś nowego.

Ewaluacja

Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestniczki i uczestnicy:

  • widzą korzyści ze współpracy w internecie?
  • mają świadomość zasad, jakie obowiązują przy współpracy w internecie?
  • wiedzą, jaką mają odpowiedzialność, biorąc udział w działaniach internetowych?

Opcje dodatkowe

Jeśli jest dostęp do komputera z internetem i rzutnikiem, w trakcie ćwiczenia 1. można pokazać licznik edycji odbywających się w czasie rzeczywistym w ramach wszystkich stron z rodziny Wikipedii: https://toolserver.org/~emijrp/wikimediacounter.

wróć do spisu treści

Materiały ?

Karta pracy „Quiz z wiedzy o Wikipedii” (ODT, DOC).

Materiał pomocniczy „Przykłady sieciowej współpracy”.

wróć do spisu treści

Zadania sprawdzające ?

Zadanie 1

Oznacz zdania jako prawdziwe lub fałszywe:

  1. Prawda Fałsz Warto stworzyć nowy artykuł w Wikipedii, nawet jeśli nie będzie on kompletny.
  2. Prawda Fałsz Warunkiem współpracy w internecie jest posiadanie członkostwa w danej społeczności.
  3. Prawda Fałsz Liczy się każdy nowy człowiek aktywny przy rozwijaniu internetowej społeczności.
  4. Prawda Fałsz Łamanie zasad współpracy nawet przez pojedynczego członka internetowej społeczności może spowodować utratę jej wiarygodności.
wróć do spisu treści

Słowniczek ?

booksprint
forma współpracy, polegająca na bardzo szybkim (od kilku godzin do kilku dni) stworzeniu książki przez zespół autorów. Zwykle zespół ten zbiera się przez internet, a książka wydawana jest w formie elektronicznej.
crowdfunding
(inaczej: finansowanie społecznościowe), internetowe pozyskiwanie środków na realizację jakiegoś projektu od dużej liczby osób wpłacających niewielkie kwoty. Crowdfunding staje się coraz bardziej popularny, ponieważ umożliwia zdobycie finansowania niezależne od wielkich wydawców, wytwórni i sponsorów, często narzucających warunki współpracy.
crowdsourcing
sposób realizowania różnych działań poprzez dzielenie ich na mniejsze czynności, możliwe do wykonania online i powierzenie ich dużej grupie ludzi. Nabór chętnych do włączenia się w prace jest otwarty. Crowdsourcing umożliwia wszystkim użytkownikom internetu uczestnictwo w zadaniach, które kiedyś były zarezerwowane dla wąskiej grupy specjalistów.
hackaton
wydarzenie, podczas którego programiści komputerowi i inni specjaliści (np. graficy) intensywnie pracują nad nowymi projektami informatycznymi. Zwykle trwa od jednego do siedmiu dni. Słowo hackaton powstało poprzez połączenie słów hakować i maraton.
peer production
sposób tworzenia różnych dóbr, polegający na współpracy ochotników, którzy za pośrednictwem sieci pracują nad wspólnym dziełem. Wyniki takiej współpracy są zwykle dobrem wspólnym, udostępnianym w internecie. Przykładami peer production są m. in. booksprinty i hackatony.
wolne i otwarte oprogramowanie
program, którego cały kod jest dostępny dla każdego do analizy. Znacznie utrudnia to wykorzystanie programu na niekorzyść użytkowników. Społeczność tworząca wolne oprogramowanie kładzie duzy nacisk na standardowe formaty, ułatwiając przenoszenie danych między programami oraz społecznościowe rozwiązywanie problemów z programami, np. szybkie reakcje na wykryte luki w bezpieczeństwie.

Zobacz cały słowniczek.

wróć do spisu treści

Czytelnia ?

wróć na górę