Czy wiesz, że możesz nam pomóc rozwijać Edukację Medialną, przekazując 1% swojego podatku? To bardzo proste - wystarczy, że w zeznaniu podatkowym podasz nasz numer KRS 0000070056.
Ta lekcja jest częścią skróconego kursu na poziomie szkoła ponadgimnazjalna. Zobacz też pełny kurs.
Zdobywanie i wykorzystywanie informacji to działania, do których warto się przygotować. Można to zrobić przez obranie odpowiedniej strategii wyszukiwania.
Jej przemyślenie nie ogranicza się do określenia potrzeby informacyjnej. Należy także:
Jednym z najbardziej uniwersalnych modeli korzystania z informacji jest Wielka Szóstka.
Materiałów potrzebnych do pracy możesz szukać w wielu różnych miejscach. Warto pamiętać, że wiele instytucji kultury digitalizuje i udostępnia w internecie materiały z zakresu nauki, sztuki i literatury. Tworzone są pełnotekstowe bazy danych, biblioteki i muzea cyfrowe.
Za pośrednictwem internetu możemy również skorzystać z bibliotecznych katalogów on-line. Można w nich sprawdzić, czy dana książka jest dostępna w danej bibliotece, na której półce można ją znaleźć i czego dotyczy.
Korzystanie z wszystkich tych zasobów wymaga pewnych umiejętności. Często nie znamy tytułów książek, które poruszają interesujące nas tematy. Można jednak do nich dotrzeć poprzez:
Porządkowanie dużych zbiorów informacji, takich jak np. katalogi biblioteczne czy archiwa, wymaga zastosowania sztucznego języka. Przy jego pomocy danym przyporządkowuje się określone etykiety, które tworzą przejrzystą strukturę. Przykładami zastosowania sztucznego języka są hasła przedmiotowe w katalogu bibliotecznym.
Sztuczne języki mają wiele ograniczeń, do których użytkownicy muszą się dostosować. Np. bywają nieintuicyjne, dlatego czasem warto sprawdzić, jakimi terminami powinniśmy się posługiwać.
Gdy już znajdziesz interesujący cię materiał, poddaj go krytycznej ocenie. Zbadaj przede wszystkim, czy jest wiarygodny i czy przyda ci się w dalszej pracy.
Na ocenę źródeł wpływa ich:
Wiele osób wierzy, że Wikipedia zna odpowiedzi na wszystkie pytania. Zawsze jest gotowa przyjść z pomocą. Korzystamy z niej na co dzień, ale zbyt często zapominamy o jej ograniczeniach. Czy wszystkie prezentowane wiadomości są wiarygodne? W jaki sposób je ocenić? Warto również pamiętać, że Wikipedia to nie tylko gotowe hasła, a też zbiór materiałów źródłowych i odwołań do innych miejsc w sieci, artykułów czy książek. Dzięki nim Wiki to miejsce, od którego warto rozpocząć poszukiwanie informacji, ale niekoniecznie na nim poprzestać.
Uczestniczki i uczestnicy zajęć:
Podziel uczestniczki i uczestników zajęć na zespoły zgodnie z wytycznymi wskazanymi w materiale pomocniczym „Gdzie i jak znaleźć informacje” (ODT, DOC). Każda z grup powinna otrzymać jeden los z materiału pomocniczego „Gdzie i jak znaleźć informacje” (ODT, DOC) oraz kopię karty pracy „Gdzie i jak znaleźć informacje” (ODT, DOC).
Poproś poszczególne zespoły o realizację zadania A — wskazanie, jakie informacje będą potrzebne do prawidłowego rozwiązania zadania.
Poproś poszczególne zespoły o zaprezentowanie wyników pracy. Zachęć pozostałe grupy do wygłaszania opinii i komentarzy.
Jako pytania pomocnicze rozważ:
Zwróć uwagę osób uczestniczących, że ta faza pracy jest kluczowa dla poprawnego i efektywnego rozwiązania zadania. Bez zrozumienia treści zadania niemożliwe jest zdefiniowanie potrzeb informacyjnych, a następnie wyszukanie odpowiednich źródeł. Jeśli popełnimy błąd na tym etapie pracy, efekty wszystkich kolejnych faz okażą się nieprzydatne i będą wymagały powtórzenia. Jeśli nie określimy potrzeb informacyjnych, nie będziemy przecież wiedzieli, jakich informacji poszukujemy — to one stanowią podstawę, na bazie której będziemy mogli stworzyć plan naszej pracy.
Poproś poszczególne zespoły o realizację zadania B. Jakie frazy należy wpisać w okno wyszukiwarki Wikipedii, aby uzyskać informacje niezbędne do rozwiązania zadania?
Poproś poszczególne zespoły o zaprezentowanie wyników pracy. Zachęć pozostałe grupy do wygłaszania opinii i komentarzy.
Jako pytania pomocnicze rozważ:
Poproś poszczególne zespoły o realizację zadania C i D. W jaki sposób ocenić wiarygodność zdobytych za pomocą Wikipedii informacji oraz do jakich innych źródeł wiedzy odsyła Wikipedia?
Poproś poszczególne zespoły o zaprezentowanie wyników pracy. Najistotniejsze propozycje dotyczące sposobu weryfikacji informacji zdobytych za pomocą Wikipedii zapisuj na tablicy. Zachęć pozostałe grupy do wygłaszania opinii i komentarzy.
Jako pytania pomocnicze rozważ:
Zwróć szczególną uwagę uczestniczek i uczestników zajęć na rolę przypisów i bibliografii. To właśnie przywołanie źródeł jest jednym z kluczowych kryteriów decydujących o wiarygodności informacji prezentowanych w artykule. Ich brak powinien wzbudzić naszą szczególną czujność. Podkreśl, że tak samo jak wymagamy od innych ujawniania źródeł pochodzenia informacji, sami także powinniśmy pamiętać o wskazaniu w przypisach i bibliografii materiałów, z których korzystaliśmy, rozwiązując zadanie.
Zasygnalizuj również, że Wikipedia zawiera bardzo wiele materiałów źródłowych lub odwołań do stron internetowych je prezentujących. Tym bardziej warto zatem dokładnie przejrzeć przypisy, bibliografię oraz galerię Wikipedia Commons poświęconą danemu hasłu, aby samemu zacytować materiały źródłowe, a nie wyłącznie opracowania powstałe na ich podstawie.
Czy uczestniczki i uczestnicy po przeprowadzeniu zajęć:
Zajęcia mogą zostać rozbudowane o punkt 7. Poproś poszczególne zespoły o opracowanie krótkiej prezentacji dla uczniów gimnazjum na temat „Jak mądrze korzystać z Wikipedii na potrzeby zadań szkolnych”. Po upływie około 10 minut poproś poszczególne grupy o zaprezentowanie wyników pracy, jednocześnie zachęcając pozostałych uczestników zajęć do wygłaszania uwag i komentarzy.
wróć do spisu treścikarta pracy „Gdzie i jak znaleźć informacje” (ODT, DOC)
materiał pomocniczy „Gdzie i jak znaleźć informacje” (ODT, DOC)
wróć do spisu treści