W zeszłym tygodniu pojechałem z rodzicami na wycieczkę do Wrocławia. Jest tam bardzo ciekawe ZOO. Zrobiliśmy zdjęcia wielu zwierzętom, a wśród nich białemu tygrysowi. Zaraz chciałam je pokazać mojemu przyjacielowi, Bartkowi. Bartek pół roku temu przeniósł się z rodziną do Ameryki. Tata zaproponował, że możemy je wysłać przez internet. Za chwilę Bartek będzie mógł obejrzeć tygrysa na komputerze w Nowym Yorku. Zainteresowałam się: w jaki sposób to będzie możliwe?
— W hotelu wgramy zdjęcia do komputera — tłumaczył tata. — Dla komputerów każde zdjęcie, które zrobiliśmy, to impulsy elektryczne, które mogą być przesyłane kablami.
Mama wyjaśniła mi, że w naszym pokoju hotelowym możemy podłączyć się do internetu. To sieć połączeń pomiędzy komputerami na całym świecie. Laptop Bartka w Warszawie też łączy się kablami z internetem. To dlatego, że jego rodzice wykupili specjalną usługę w dużej firmie. Ona wysyła do jego komputera różne impulsy elektryczne. Dzięki nim na jego ekranie pokazują się strony i zdjęcia. Może też grać w śmieszne gry i oglądać kreskówki.
Moje zdjęcia wysłaliśmy za pomocą poczty e-mail mojego taty. Opatrzone były specjalną informacją, gdzie mają trafić — czyli do skrzynki mamy Bartka. Zdjęcia przerobione na impulsy popłynęły do wielkiej komputerowej centrali. To tam spływają wszystkie internetowe listy od osób, które mają skrzynki podobnie jak mój tata. Stamtąd, dalej po kablach, zostały przekazane do pocztowej centrali, z której korzysta mama Bartka. Wszystko to działo się bardzo szybko.
Zaraz po kliknięciu „wyślij” w internecie, zadzwoniliśmy do Bartka. Poprosiliśmy jego mamę, żeby zalogowała się do poczty. Już widać było nasz list! Chwilę po jego wysłaniu! Impulsy elektryczne potrafią płynąć w mgnieniu oka!
Mama Bartka wyświetliła zdjęcia.
— Wow! Jaki świetny tygrys! — zawołał Bartek przez telefon — Widziałem podobnego w „Epoce Lodowcowej”! A tu jaki wielki słoń! Byłaś na interesującej wycieczce!
— Tak, było super — odpowiedziałam Bartkowi. — Ciekawe, jakie zwierzęta są w ZOO w Nowym Jorku. Jak tam trafisz, koniecznie też pokaż mi zdjęcia!
Uczestniczki i uczestnicy będą mieli okazję odkryć, czym dokładnie jest tak rozpowszechniony w dzisiejszych czasach internet, zaznajomić się z najpopularniejszymi drogami „dostarczania” internetu do urządzeń, z których korzystamy, a także stworzyć własną makietę sieci internetowej.
rozumieją, że umożliwia on komunikację pomiędzy bardzo odległymi od siebie komputerami.
Przebieg zajęć
1.
Przygotuj przed zajęciami cztery worki z kawałkiem płytki styropianowej (mniej więcej wielkości kartki A3 i grubości 2-4 cm), nożyczkami, flamastrami, zatemperowanymi ołówkami, opakowaniem bierek i naklejkami przedstawiającymi komputery (Materiał pomocniczy „Komputerowe naklejki” (ODT, DOC)). Zamiast styropianu możesz przygotować kartki papieru oraz plastelinę, która posłuży później do przyklejenia bierek. Cztery worki umieść na osobnych stolikach. Będą potrzebne w połowie zajęć. Przygotuj także rolkę np. po papierowych ręcznikach lub papierze do pakowania prezentów. Nie powinna być ona zbyt długa. Warto ją skrócić, by miała ok. 12-13 cm. Na rolkę nawiń kłębek włóczki, a do rolki włóż zwinięty papier z napisem „INTERNET”. Powinna ona wypełnić rolkę tak, aby nie mogła łatwo wypaść.
Zapytaj uczestników i uczestniczki, jak wygląda sieć rybacka lub sieć pająka. Zaproś ich do stworzenia wspólnie takiej sieci. Usiądźcie w kółku na podłodze. Wyciągnij włóczkę i rzuć ją do jednego z uczestników, zostawiając sobie w rękach jej koniec. Poproś, by uczestnik rzucił włóczkę kolejnej osobie, również nie puszczając końca. Możesz zaproponować, by każdy mówił także swoje imię i imię osoby, do której chce rzucić włóczkę, np. Karol rzuca do Asi, Asia rzuca do Piotrka itd. Zabawę zakończ, gdy wszystkie uczestniczki i wszyscy uczestnicy będą trzymać fragment włóczki. Przyjrzyjcie się jej uważnie: czy przypomina sieć rybacką albo pajęczynę? Kogo łączy? Czy mogłoby powstać więcej połączeń?
2.
Zwiń włóczkę i wyjmij z rolki zwinięty papier. Poproś, by dwie osoby rozwinęły go i przytrzymały po obydwu końcach. Przeczytaj napis, który na nim widnieje, czyli „INTERNET”. Powiedz, że jest on podobną siecią do tej, którą stworzyliście przed chwilą z włóczki. Potrafi ona połączyć przy użyciu komputerów osoby znajdujące się nawet na dwóch różnych końcach świata. Oznacza to, że gdyby np. osoby trzymające teraz napis mieszkały bardzo daleko od siebie, lecz miały oba komputery podłączone do sieci internetowej, to mogłyby przez nią rozmawiać, przesyłać sobie zdjęcia albo wysłać listę miłych rzeczy, które przydarzyły im się w ostatnim tygodniu itd. Zwiń napis łączący uczestników i dodaj, że bez internetu byłoby to trudniejsze, a nawet niemożliwe.
3.
Zapowiedz uczestniczkom i uczestnikom, że za chwilę spróbujecie odpowiedzieć sobie na pytanie, jak dokładnie wygląda sieć internetowa i jak działa, ale zanim to nastąpi, zaproś ich do wysłuchania historyjki zawartej w „Wiedzy w pigułce”. Przeczytaj ją wolno i zapytaj, czy uczestnicy i uczestniczki mają jakieś pytania. Poproś także, by wszyscy wspólnymi siłami opowiedzieli, czego dotyczył tekst, utrwalając tym samym kolejne kroki, jakie były bohaterom historyjki potrzebne, by wysłać i otrzymać informacje za pomocą internetu.
4.
Bartkowi udało się wysłać zdjęcia do Kasi. Jak jednak biegła droga tej wysyłki? Czy gdyby byli w innych miejscach na świecie wyglądałaby tak samo? Czas na przyjrzenie się z bliska internetowej sieci. Podziel uczestniczki i uczestników na cztery grupy i poproś każdą z nich o podejście do przygotowanych wcześniej czterech stolików. Każdej z grup wręcz jeden worek z materiałami do pracy. Poproś, by kawałek styropianu (lub kartki) podzielili na trzy równe części, rysując linie (trzy prostokąty wyznaczone przez dwie linie). Jednocześnie rysuj na tablicy każdy kolejny krok wykonywania zadania (Materiał pomocniczy „Internetowa sieć” (ODT, DOC)). Czas na pokolorowanie na niebiesko środkowego prostokąta, który będzie symbolizował ocean, a dwóch pozostałych (ląd/ziemia) na zielono. Pomiędzy zielonymi prostokątami, przez ocean narysujcie linię. Poproś, by po prawej stronie oceanu (na zielonym prostokącie) uczestniczki i uczestnicy wbili jeden ołówek, a po prawej drugi (mogą też przykleić ołówki do kartki za pomocą plasteliny). Powiedz, że narysowana wcześniej linia to długi przewód, który ciągnie się pod oceanem. To przez niego przechodzi wszystko, co przesyłamy przez internet na bardzo duże odległości. Nasza wysyłka biegnie przez przewód w postaci wiązki światła, dlatego nazywamy ten przewód światłowodem. Od światłowodu biegną przewody, które później rozgałęziają się jak gałązki drzewa i docierają kablami do wielu komputerów. Ołówki to takie duże antenki, które wysyłają fale. Tak jak fale radiowe – nie widzimy ich, ale radio gra i słyszymy dźwięk. Informacje przesyłane w ten sposób, mimo że niewidoczne, docierają do naszych komputerów.
5.
Przypomnijcie sobie, że Bartek podróżujący z rodzicami znajduje się po jednej stronie oceanu, a Kasia po drugiej. Chce on przesłać koleżance zdjęcia z wyprawy. Poproś, by uczestniczki i uczestnicy przykleili jedną naklejkę z komputerem po lewej stronie oceanu (naszego niebieskiego prostokąta), a drugą po prawej (Materiał pomocniczy ”Komputerowe naklejki” (ODT, DOC)). Pamiętaj o jednoczesnym rysowaniu każdego ruchu na tablicy. Poproś, by uczestniczki i uczestnicy koło komputerów Bartka i Kasi wbili po jednej bierce (lub przykleili ją za pomocą plasteliny). Zaproś po jednej osobie z każdej z grup, by odcięła z kłębka włóczki dość długą nitkę. Zadaniem każdej z drużyn będzie rozciągnięcie kawałka pobranej włóczki pomiędzy dwoma bierkami. To droga łącząca internetowo Bartka i Kasię, choć znajdują się w zupełnie innych miejscach na świecie. Powiedz, żeby uczestniczki i uczestnicy zamieścili w dowolnych miejscach jeszcze kilka bierek, przykleili przy nich (po obydwu stronach oceanu) pozostałe naklejki i pociągnęli fragmenty włóczki także między nimi. Na koniec narysuj na tablicy jeszcze kilka szarych prostokątów na stykach linii łączących komputery. Powiedz, że są to routery, które zawsze znajdują się na linii przesyłania informacji. Od nich internet może płynąć do bardzo wielu różnych urządzeń. Zapytaj uczestniczki i uczestników, co przypomina im powstała sieć? Czy może sieć, którą stworzyli za pomocą włóczki na początku zajęć? To właśnie sieć internetowa, która dociera za pomocą światłowodów i fal radiowych do różnych miejsc na świecie.
6.
Ustawcie wszystkie cztery wykonane makiety sieci internetowej obok siebie. Daj uczestniczkom i uczestnikom chwilę na obejrzenie prac koleżanek i kolegów. Poproś, by wszyscy wskazali światłowody na najbliżej stojącej makiecie, a następnie anteny radiowe, komputer Bartka, komputer Kasi oraz połączenia sieci internetowej. Na koniec zapytaj jeszcze raz: co to jest internet, czego potrzebujemy, żeby z niego korzystać i do czego przykładowo może nam on posłużyć.
Ewaluacja
Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestniczki i uczestnicy:
rozumieją, że umożliwia on komunikację pomiędzy bardzo odległymi od siebie komputerami?
Opcje dodatkowe
Jeśli masz więcej czasu, możesz urozmaicić przygotowanie makiety, wprowadzając dodatkowo kolorowe koraliki, które należy nawlec na włóczkę zawieszoną pomiędzy bierkami i imitować tym samym przesyłanie danych z jednego komputera do drugiego - tak jak przesuwa się paciorki w liczydle. Wizualizacja ta będzie pomocna również do wytłumaczenia np., że mail, który od kogoś dostaliśmy, możemy wysłać do kolejnej osoby, oraz że możemy wysyłać wiadomości do dwóch i większej liczby osób jednocześnie.
sieć połączeń między komputerami, która pozwala na przesyłanie pomiędzy nimi różnych informacji.
kable
długie, miedziane sznurki otoczone plastikiem, przez które płynie prąd.
laptop
komputer, który może być przenoszony z miejsca na miejsce. Składa się z odchylanego ekranu i grubszej części, na której znajduje się klawiatura. Pod nią znajduje się wiele różnych sprzętów, dzięki którym komputer może działać.
ekran
prostokątna powierzchnia służąca do wyświetlania treści przez komputer.
poczta elektroniczna (e-mail)
specjalna usługa w internecie, która umożliwia przesyłanie elektronicznych listów.
