Poznaj i pokaż Pragę
wróć do spisu treściWiedza w pigułce ?
Prawobrzeżna Warszawa niemal do końca XVIII w. rozwijała się jako konglomerat prywatnych miasteczek należących do możnowładców świeckich i duchownych. Doznała ogromnych spustoszeń w 1656 r. (bitwa o Warszawę podczas „potopu” szwedzkiego), w 1794 r. (rzeź Pragi podczas insurekcji kościuszkowskiej) i w latach 1808-1811 (wyburzenia pod napoleońskie fortyfikacje przedmościa praskiego). Mieszkańcy zajmowali się głównie handlem bydła, trzody chlewnej i koni, a także płodów rolnych i drewna. Zabudowa, z nielicznymi wyjątkami, była drewniana. Do miasta Praga została przyłączona w 1791 roku. Przez wiele dziesięcioleci jedynym połączeniem z miastem lewobrzeżnym był most łyżwowy (pływający na łodziach), funkcjonujący tylko w sezonie letnim. Dopiero w 1864 r. oddano do użytku stały most Kierbedzia (po 1945 r. most Śląsko-Dąbrowski). Wszystkie zdobycze cywilizacyjne (bruki, oświetlenie ulic, wodociągi i kanalizacja, wielopiętrowe kamienice) docierały do spauperyzowanej Pragi z wieloletnim opóźnieniem w stosunku do dzielnic centralnych.
Przyspieszenie cywilizacyjne wywołała po 1860 r. budowa sieci linii kolejowych. Kolej przyciągnęła przemysł, a budowa fabryk przyspieszyła parcelację gruntów i wznoszenie domów. Wiele z nich konstruowano z drewna i taki typ zabudowy był powszechny na Pradze jeszcze ok. 1970 r. Te budynki oraz kamienice należały najczęściej do grupy tzw. domów robotniczych, a więc najgorzej wyposażonych, z długimi korytarzami komunikacyjnymi, ciasnymi lokalami, suterenami i poddaszami wykorzystywanymi do celów mieszkalnych, wspólnymi zlewami na korytarzach oraz ustępami na podeście klatki schodowej lub na podwórzu. W dwudziestoleciu międzywojennym proces asymilacji Pragi postępował, choć przetrwały pewne odrębności widoczne nadal w sferze obyczajów i gwary.
Druga wojna światowa oszczędziła zabudowę Pragi, ale w dużej mierze zniszczyła jej bogactwo kulturowe, głównie wskutek eliminacji Żydów. Jednak po zburzeniu Warszawy lewobrzeżnej to właśnie Praga nieoczekiwanie stała się najbardziej starowarszawską dzielnicą. Ale właśnie z powodu wielkich zasobów starej zabudowy i procentowo sporej liczby rdzennej ludności Praga była – paradoksalnie – postrzegana w kategoriach „obcości” przez mieszkańców nowo budowanego Śródmieścia czy Woli, w większości napływowych. Dystans między obiema częściami stolicy pogłębił się dodatkowo wskutek skoncentrowania wszystkich środków na inwestycje i remonty na lewym brzegu.
Ta „inność” Pragi, mimo zaniku odrębności kulturowych, jest wyczuwalna do dziś dla tych mieszkańców Warszawy, którzy nie znają przedwojennych form zabudowy miasta. Egzotyką trącą więc dla nich kwartały ocalałych, zazwyczaj zapuszczonych kamienic kryjących w podwórzach archaiczne zabudowania gospodarcze, małe fabryki czy masowo stawiane podczas okupacji kapliczki. Te ostatnie pojawiły się podczas sowieckich nalotów w latach 1941-1944 w całym mieście, ale na lewym brzegu przetrwały tylko pojedyncze ich egzemplarze. Tak więc „inność” Pragi polega dziś głównie na unicestwieniu materialnych odpowiedników jej architektury w pozostałych historycznych dzielnicach.
wróć do spisu treściPomysł na lekcję ?
Lekcja powinna zostać poprzedzona wycieczką po Pradze. Bazą lekcji jest strona: http://www.warszawskapraga.pl/route.php?category=1 Przewodnik wskazuje pięć tras-modułów. Wycieczka powinna obejmować część miejsc wskazanych w wirtualnym przewodniku. Zadaniem uczestniczek i uczestników jest zrobić własne zdjęcia, filmy i za zgodą osoby prowadzącej nagrać wypowiedzi o określonych miejscach. Lekcja opiera się na metodzie mini projektu. Klasa zostaje podzielona na grupy przed wycieczką. Każdej grupie przydzielony zostaje jeden obiekt lub jedno miejsce. Najlepiej, by grupy liczyły po dwie-trzy osoby.
Cele operacyjne
Uczestnicy i uczestniczki:
- modyfikują znalezione w internecie treści;
- potrafią planować (samodzielnie i w grupie) działania związane z przetwarzaniem treści znalezionych w internecie;
- umieją swobodnie łączyć ze sobą różnorodne zgromadzone treści i tworzyć na ich bazie hiperteksty;
- poznają część historii Warszawy;
- lokalizują historyczne miejsca na mapie stolicy;
- rozumieją znaczenie warszawskiej Pragi jako ośrodka kultury, miejsca zróżnicowanego społecznie, opozycji do lewobrzeżnej Warszawy.
Przebieg zajęć
1.
Przypomnij wiadomości na temat miejsc, obiektów i historii warszawskiej Pragi (patrz: „Wiedza w pigułce”). Jeżeli wycieczka się odbyła, zapytaj uczestników i uczestniczki o wrażenia, co zapamiętali/zapamiętały najlepiej, który obiekt podobał się najbardziej itp.
Lekcja powinna zostać poprzedzona wycieczką po Pradze. Przed wycieczką podziel uczestników i uczestniczki na grupy po 2-3 osoby. Grupy losują obiekty lub miejsca, na które mają zwracać szczególną uwagę podczas wycieczki. Zachęć młodzież do robienia zdjęć, filmów, nagrań (za zgodą osoby prowadzącej) wypowiedzi o określonych miejscach.
Bazą lekcji jest strona: http://www.warszawskapraga.pl/route.php?category=1. Przewodnik wskazuje pięć tras-modułów. Wycieczka powinna obejmować część miejsc wskazanych w wirtualnym przewodniku.
2.
Poproś uczestników i uczestniczki, żeby usiedli w grupach, na które zostali podzieleni przed wycieczką. Zadaniem grup jest przygotowanie stron internetowych z informacjami o obiektach/miejscach warszawskiej Pragi. Strony na zasadzie hipertekstu (http://edukacjamedialna.edu.pl/lekcje/podroze-po-hipertekscie/) mają się łączyć z innymi stronami przygotowanymi przez uczestników i uczestniczki zajęć. Każda grupa pracuje nad swoim obiektem/miejscem, ale także losuje wcześniej karteczkę z nazwą innego miejsca, którego nazwę musi umieścić w swoim tekście tak, aby link odsyłał do innej strony z wiadomościami przygotowanymi przez inną grupę - karta pracy dla grup ”Opiszmy Pragę” (ODT, DOCX).
3.
Podczas zajęć pełnisz rolę doradczą – podpowiadasz, komentujesz. Praca powinna zająć całą lekcję i zakończyć się krótkim podsumowaniem – grupy prezentują dotychczasowe wyniki swojej pracy. Następna lekcja natomiast powinna być poświęcona omówieniu końcowych wyników prac – każda grupa może opowiedzieć o wynikach, a także o trudnościach związanych z przygotowaniem materiału (wymiana doświadczeń).
Ewaluacja
Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestnicy i uczestniczki:
- rozumieją specyfikę warszawskiej Pragi?
- znają miejsca charakterystyczne dla Pragi, potrafią je opisać?
- tworzą tekst o strukturze hipertekstowej?
wróć do spisu treściMateriały ?
wróć do spisu treściZadanie dla ucznia ?
Opisz jedno miejsce, które twoim zdaniem jest najbardziej charakterystyczne dla współczesnej warszawskiej Pragi.
wróć do spisu treściSłowniczek ?
- hipertekst
- 1) sposób organizacji treści, polegający na zastosowaniu odsyłaczy. Kierują one użytkownika do innych materiałów, które nawiązują do informacji prezentowanych wcześniej. Umożliwia to odbiorcy swobodne poruszanie się pomiędzy treściami. Przykładem hipertekstu jest artykuł na stronie www połączony z innymi za pomocą linków. 2) tekst tak uporządkowany.
Zobacz cały słowniczek.
wróć do spisu treściCzytelnia ?
- Elsztein Paweł, Moja Praga, moja Warszawa, Dom Wydawniczy Syrenka, Warszawa 2014 r.
- Pilich Michał, Warszawska Praga- przewodnik, Fundacja Centrum Europy, Warszawa 2005.
