Scenariusze zajęć, ćwiczenia, materiały

45m
Nie wymaga dostępu do Internetu
Bez Internetu

Ta lekcja jest częścią tematu Prawo na poziomie gimnazjum.

Lekcja: Radiofonia i telewizja

wróć do spisu treści

Wiedza w pigułce ?

Komunikacja medialna to ważna dziedzina życia społecznego. Radio i telewizja są obok internetu i prasy najważniejszymi środkami masowego przekazu. To, w jaki sposób radio i telewizja funkcjonują (w jaki sposób powstają i jakie audycje nadają), jest opisane w ustawie o radiofonii i telewizji. Potoczna nazwa tej ustawy to tzw. prawo medialne. Internetu ta ustawa nie dotyczy.

Media, zwłaszcza radio i telewizję, można podzielić na różne sposoby:

  1. ze względu na sposób finansowania

    • media publiczne. Finansuje je społeczeństwo, płacąc abonament. Oznacza to, że wszyscy jesteśmy właścicielami Telewizji Polskiej i Polskiego Radia. Media publiczne czerpią dodatkowe przychody z reklam (jednak nie mogą nimi przerywać audycji).
    • media komercyjne. Prawie każdy może założyć takie radio czy telewizję. Jest to jednak bardzo duża inwestycja. Ponieważ częstotliwości jest mniej niż chętnych na nie, trzeba się ubiegać o koncesję na rozpowszechnianie programu radiowego lub telewizyjnego. Koncesja i częstotliwości są płatne. Po drugie, naziemne programy cyfrowe działają na tzw. multipleksach — należy zatem płacić operatorowi multipleksu za jego obsługę. Inne koszty to produkcja i zakup audycji, zatrudnienie pracowników itd. Media komercyjne zarabiają głównie na reklamach.
    • media społeczne. Nadawcą społecznym może zostać stowarzyszenie, fundacja lub kościelna osoba prawna. Taki nadawca nie musi płacić za częstotliwość i koncesję, ale nie może nadawać reklam.

  2. ze względu na sposób nadawania; obecnie prawie wszystkie programy są cyfrowe, różnią się jednak sposoby emisji:

    • naziemny
    • satelitarny
    • kablowy

  3. ze względu na sposób prezentowania treści

    • linearny, czyli tzw. ramówka. Nadawca narzuca sztywny układ kolejności nadawanych audycji i pory, w jakiej są one emitowane
    • nielinearny, czyli VoD (Video on Demand — usługi na żądanie). To katalog różnych audycji, które można wybierać i oglądać w dowolnym czasie.
wróć do spisu treści

Pomysł na lekcję ?

Funkcjonowanie radia i telewizji reguluje specjalna ustawa. Uczestnicy i uczestniczki zajęć będą mieli możliwość zapoznania się z działaniem KRRiT, UKE, nadawcy społecznego, mediów publicznych i komercyjnych. Realizując działania poszczególnych podmiotów, będą mieli możliwość poznać ich niektóre obowiązki.

Cele operacyjne

Uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, że istnieją media publiczne, komercyjne i społeczne;
  • wiedzą, że media komercyjne muszą ubiegać się o koncesję;
  • znają przykładowe obowiązki nadawcy społecznego;
  • wiedzą, że funkcjonowanie mediów reguluje ustawa o radiofonii i telewizji;
  • wiedzą o istnieniu Krajowej Rady Radiofoniii i Telewizji i potrafią wymienić jej przykładowe zadania;
  • wiedzą o istnieniu Urzędu Komunikacji Elektronicznej i potrafią wyjaśnić jego przykładowe obowiązki.

Przebieg zajęć

1.

Podziel uczestników i uczestniczki na 6 grup. Każdej grupie daj jedną instrukcję z karty pracy „Media - zadanie” (ODT, DOC). Poproś grupy o zapoznanie się z instrukcjami i wykonanie poleceń. Zapytaj grupę, czy ma jakieś pytania. Jeśli tak, postaraj się na nie odpowiedzieć. Zapytaj, co to jest przekaz handlowy. Jeśli potrzeba, wyjaśnij to pojęcie. Znajdziesz je w słowniczku.

2.

Wyjaśnij, na jakie grupy uczestnicy i uczestniczki zostali podzieleni w ćwiczeniu 1. Poproś grupy o prezentację wyników ich pracy.

Grupę „Telewizja Publiczna” — o przedstawienie ich planu finansowo-programowego.

Grupę „Nadawca Społeczny” — o przedstawienie ramówki dziennej ich programu.

Grupę „Telewizja Prywatna” 1 i 2 — o przedstawienie ich ofert programowych.

Grupę „KRRiT” — o przedstawienie, jakie mieli zadania.

Grupę „UKE” — o przedstawienie, jakie mieli zadania i czego dowiedzieli się z krzyżówki. Prawidłowe odpowiedzi do krzyżówki znajdziesz w pomocy dla osoby prowadzacej „Media - rozwiązanie” (ODT, DOC).

Podsumujcie wspólnie nowe informacje. Pytania, które możesz zadać:

  • Kto musi starać się o koncesję, a kto nie?
  • Kto nie musi płacić za swoją koncesję?
  • Na czym polega m.in. współpraca KRRiT i UKE?
  • Co jest ważne przy przyznawaniu koncesji przez KRRiT?
  • Jakich obowiązków mediów publicznych nie mają media komercyjne?
  • Jakie warunki trzeba spełniać, żeby starać się o status nadawcy społecznego?
  • Jaka ustawa reguluje funkcjonowanie radia i telewizji oraz KRRiT?

Ewaluacja

Czy po przeprowadzeniu zajęć uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, że istnieją media publiczne, komercyjne i społeczne?
  • wiedzą, że media komercyjne i społeczne muszą ubiegać się o koncesję?
  • znają przykładowe obowiązki nadawcy społecznego?
  • wiedzą, że funkcjonowanie mediów reguluje ustawa o radiofonii i telewizji?
  • wiedzą o istnieniu Krajowej Rady Radiofoniii i Telewizji i potrafią wymienić jej przykładowe zadania?
  • wiedzą o istnieniu Urzędu Komunikacji Elektronicznej i potrafią wyjaśnić jego przykładowe obowiązki?

Opcje dodatkowe

W ćwiczeniu 1, jeśli uznasz, że może to być pomocne, skorzystaj z „Wiedzy w pigułce”. Rozdaj w każdej grupie wydrukowaną „Wiedzę w pigułce”.

Jeśli masz więcej czasu, zajęcia możesz zacząć wprowadzeniem w temat mediów. Podziel uczestników i uczestniczki na grupy 4-osobowe. Połowę grup poproś o wypisanie jak największej ilości informacji na temat mediów publicznych, drugą na temat mediów komercyjnych. Poproś, żeby uczestnicy zapisali wszystko, to co wiedzą. Notatka może być ułożona w formie mapy myśli. Następnie poproś grupy o zamienienie się kartkami i dopisanie nowych informacji. Grupy, które miały zebrać wiedzę o mediach publicznych, teraz mają kartki z notatkami o mediach komercyjnych i odwrotnie. Poproś grupy o prezentację.

wróć do spisu treści

Materiały ?

Karta pracy „Media - zadanie” (ODT, DOC)

Pomoc dla osoby prowadzącej „Media - rozwiązanie” (ODT, DOC)

wróć do spisu treści

Zadania sprawdzające ?

Zadanie 1

Przyporządkujcie poniższe opisy do odpowiednich podmiotów.

Przeciągnij odpowiedzi i upuść w wybranym polu.
  • nadawca społeczny
  • Urząd Komunikacji Elektronicznej
  • Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
  • ustawa o radiofonii i telewizji
  • media publiczne
  • media komercyjne

  • zwolniony z opłaty za koncesję
  • nie musi się starać o koncesję (z wyjątkiem programów tematycznych)
  • zarządza częstotliwościami
  • musi się starać o koncesję
  • ogłasza konkursy na wolne miejsca w multipleksach
  • reguluje funkcjonowanie radia i telewizji

Zadanie 2

Oznacz poniższe zdania jako prawdziwe lub fałszywe.

  • Prawda Fałsz Media publiczne i komercyjne nie różnią się pod względem posiadanych obowiązków.
  • Prawda Fałsz Urząd Komunikacji Elektronicznej i Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji są odzielnymi instytucjami.
  • Prawda Fałsz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji jest podległa Urzędowi Komunikacji Elektronicznej.
  • Prawda Fałsz Nadawca społeczny może nadawać reklamy, ale tylko w określonych godzinach.
  • Prawda Fałsz Nadawca społeczny nie płaci za swoją koncesję.
  • Prawda Fałsz Media komercyjne muszą starać się o koncesję.
  • Prawda Fałsz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji ogłasza konkurs na miejsca w multipleksie.
wróć do spisu treści

Słowniczek ?

koncesja
zezwolenie, upoważnienie do prowadzenia jakiejś działalności.
multipleks
pakiet programów telewizyjnych i radiofonicznych oraz usług dodatkowych nadawanych na jednym kanale częstotliwości.
przekaz handlowy
każdy mający służyć bezpośrednio lub pośrednio promocji towarów, usług lub renomy podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub zawodową, towarzyszący audycji lub włączony do niej, w zamian za opłatę lub podobne wynagrodzenie, albo w celach autopromocji, w szczególności reklama, sponsorowanie, telesprzedaż i lokowanie produktu.

Zobacz cały słowniczek.

wróć do spisu treści

Czytelnia ?

wróć na górę