1%
Logo akcji 1%

Czy wiesz, że możesz nam pomóc rozwijać Edukację Medialną, przekazując 1% swojego podatku? To bardzo proste - wystarczy, że w zeznaniu podatkowym podasz nasz numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Scenariusze zajęć, ćwiczenia, materiały

45m
Nie wymaga dostępu do Internetu
Bez Internetu

Ta lekcja jest częścią tematu Mobilne bezpieczeństwo na poziomie gimnazjum.

Lekcja: Higiena informacyjna

wróć do spisu treści

Wiedza w pigułce ?

W ramach higieny osobistej kąpiemy się, myjemy zęby, pierzemy ubrania, obcinamy paznokcie. Te czynności bywają nużące, ale są niezbędne, jeśli chcemy żyć czyści i zdrowi. Podobnie niezbędne są zachowania związane z higieną informacyjną, czyli rozsądnym zarządzaniem naszymi informacjami.

Podstawowe nawyki hiegieny informacyjnej to m.in.:

  • bardzo restrykcyjne i oszczędne gospodarowanie naszymi danymi osobowymi w sieci, żeby nie stać się ofiarą kradzieży tożsamości. Częste używanie pseudonimów;
  • ograniczenie korzystania z „usług w chmurze”, czyli dostępnych przez sieć, aby utrudnić ich właścicielom kontrolowanie naszej komunikacji z innymi. Jeśli to możliwe, to należy wybierać takich dostawców usług, którzy mają dobrą politykę prywatności (np. nie czytają naszych emaili). Szczególnie dotyczy to usług takich jak email, serwisy społecznościowe, czaty, strony do publikacji zdjęć i filmów, mapy. Jeśli musimy korzystać z takich usług unikajmy logowania, bo ono zawsze nas identyfikuje. Jeżeli natomiast korzystamy z usług zalogowani - zadbajmy o odpowiednie ustawienia prywatności, żeby ograniczyć ilość informacji udostępnianych innym osobom;
  • tworzenie kopii zapasowych informacji na których nam zależy (w tym zdjęć, tekstów, nagrań itp.) - żeby ich nie utracić w przypadku awarii lub zagubienia urządzenia;
  • porządkowanie naszych danych w plikach i folderach, żeby łatwo znaleźć informacje gdy będą nam potrzebne;
  • szyfrowanie danych na twardych dyskach, także w komórce czy tablecie, żeby uniemożliwić nieuprawnionym osobom dostęp do nich (np. w przypadku kradzieży telefonu);
  • blokowanie albo regularne kasowanie „ciasteczek” w przeglądarkach internetowych (także mobilnych), żeby utrudnić szpiegowanie firmom marketingowym;
  • pozostawienie telefonu w domu lub wyjęcie baterii, jeśli chcemy mieć pewność poufności;
  • zaklejenie nalepkami kamer w urządzeniu, jeśli z nich nie korzystamy;
  • blokowanie reklam i skryptów w czasie korzystania z sieci, by utrudnić przejęcie kontroli nad naszym urządzeniem;
  • korzystanie z technologii anonimizujących (takich jak np. Tor, proxy, tryb anonimowy w przeglądarce internetu), żeby uniknąć nadmiernej inwigilacji;
  • szyfrowanie emaili i wiadomości, jeśli zależy nam na zachowaniu tajemnicy, korzystanie z podpisów cyfrowych.

Nawyki higieny informacyjnej, choć trochę czasochłonne, mają przede wszystkim chronić nas przed zagrożeniami - zgodnie z zasadą: „łatwiej jest zapobiegać niż naprawiać szkodę”.

wróć do spisu treści

Pomysł na lekcję ?

Lekcja pokazuje, jak ważne są zasady higieny informacyjnej we współczesnym świecie. Dlatego też zajęcia opierają się na czytaniu i analizie artykułu, a później na tworzeniu „koszulek” z hasłami/sloganami zachęcającymi do działań zgodnych z cyfrową higieną.

Cele operacyjne

Uczestnicy i uczestniczki:

  • poznają pojęcie: higiena informacyjna, cyfrowa higiena;
  • znają zasady higieny informacyjnej i potrafią je zastosować;
  • wiedzą, jakie korzyści dla użytkowników niesie stosowanie zasad higieny informacyjnej.

Przebieg zajęć

1.

Rozpocznij lekcję od przypomnienia wiadomości na temat bezpieczeństwa w sieci. Uczniowie i uczennice z pewnością zwrócą uwagę na problemy cyberprzemocy, ochronę prywatności (niepodawanie swoich haseł do kont bankowych i e-maili na forach), kształtowanie swojego wizerunku. Poinformuj, że tematem lekcji będzie tzw. higiena informacyjna (cyfrowa higiena), a następnie poproś o przeczytanie tekstu „Sieć jest Twoja. Bądź jej panem” (Materiał pomocniczy A).

2.

Omów z uczniami i uczennicami artykuł. Zapytaj, czy zgadzają się z tezami autora artykułu, czy stosowanie tych zasad jest łatwe czy trudne; czy warto wdrożyć je w życie?

3.

Podziel klasę na kilkuosobowe grupy. Każdej z nich wręcz duże arkusze szarego papieru. Poproś, aby uczniowie i uczennice narysowali kształty koszulek (najlepiej rzeczywistych rozmiarów), wycięli je i stworzyli slogan/hasło, które będzie odzwierciedlać jedną zasadę dotyczącą higieny informacyjnej.

4.

Prezentacja pracy grupowej. Omówienie, podsumowanie. Uczniowie i uczennice mogą wywiesić swoje „koszulki” w widocznym miejscu w szkole.

Ewaluacja

Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestnicy i uczestniczki:

  • rozumieją pojęcie „higiena informacyjna”?
  • znają zasady higieny informacyjnej?
  • podejmują refleksję nad bezpieczeństwem w sieci?

Opcje dodatkowe

Jeżeli masz więcej czasu, w ćwiczeniu nr 2 spisz zasady higieny informacyjnej na tablicy. Ułatwi to pracę w grupach w ćwiczeniu nr 3.

wróć do spisu treści

Materiały ?

wróć do spisu treści

Zadanie dla ucznia ?

Zorganizujcie happening na boisku szkolnym, podczas którego przedstawicie zasady higieny informacyjnej innym klasom.

wróć do spisu treści

Słowniczek ?

higiena informacyjna

Zobacz cały słowniczek.

wróć do spisu treści

Czytelnia ?

wróć na górę