Zapytaj uczestników i uczestniczki, skąd możemy czerpać informacje (media, drugi człowiek, książki, gazety, plakaty, tablice informacyjne). Odpowiedzi wypisz na tablicy. Dopytaj, dlaczego ludzie dzielą się informacjami, czemu ich szukają. Poproś, by uczestnicy i uczestniczki podali przykład sytuacji, w której sami skorzystali ze zdobytej informacji (np. dowiedzieli się od mamy, że będzie padać i wzięli ze sobą parasol).
45m
Bez Internetu
Ta lekcja jest częścią tematu Korzystanie z informacji na poziomie szkoła podstawowa 1-3.
Lekcja: Dzielni poszukiwacze informacji
wróć do spisu treściWiedza w pigułce ?
wróć do spisu treściDla nauczyciela ?
Poszukując informacji najczęściej korzystamy ze znanych wcześniej, sprawdzonych sposobów. Tymczasem poznawanie nowych strategii i technik wyszukiwania informacji oraz sięganie do wielu źródeł wpłynie na jakość wyszukanych przez nas informacji oraz na nasz zasób wiedzy. Warto zaplanować swoje działania i wybrać efektywną strategię docierania do informacji.
Pozyskiwanie informacji należy rozpocząć od określenia potrzeby informacyjnej, czyli stwierdzenia, czego szukamy. Potrzeba informacyjna wskazuje na informacje wymagane przez danego użytkownika, niezbędne ze względu na cel i okoliczności jego działań. Na przykład przy przygotowywaniu przez ucznia 5 klasy referatu o życiu Jana Kochanowskiego, potrzeba informacyjna dotyczy podstawowych, najważniejszych, lecz wyczerpujących wiadomości na dany temat. Ogólna potrzeba w toku poszukiwań zostaje uszczegółowiona — powstaje szereg zapytań o coraz węższym zakresie, np. chcemy się dowiedzieć, kiedy umarł Kochanowski.
Sformułowanie pytania o określoną informację często nie wystarcza do jej znalezienia. Wyszukiwanie odpowiedzi na twoje zapytanie zależy od rodzaju źródła, jakiego używasz. Np. jeśli szukasz wiadomości w encyklopedii, musisz zastanowić się, pod jakim hasłem można ją znaleźć. Gdy korzystasz z wyszukiwarki internetowej, znaj mechanizm jej działania. Wyszukiwarka nie udziela odpowiedzi na pytania, a jedynie kieruje internautę ku stronom, na których występują wpisane w okno słowa kluczowe. Dlatego ich trafne dobranie ma zasadnicze znaczenie.
Słowa kluczowe to najprościej ujęte tematy dokumentów — wyrazy najpełniej oddające treść poszukiwanych informacji. Temat poszukiwanej wiadomości powinien zostać sformułowany z myślą o tym, jak przeciętny użytkownik mógłby go ująć (np. „śmierć Kochanowski data”) — a więc ani w sposób wyszukany (np. „dokonał żywota Kochanowski”), ani potoczny („przekręcił się Kochanowski”), ani zbyt skomplikowany („odejście Kochanowskiego na tamten świat”). Słowa należy podawać w mianowniku, bez przecinków i innych znaków interpunkcyjnych. Należy też zwrócić uwagę na to, aby zakres tematu nie był ani zbyt wąski, ani zbyt szeroki.
Prawidłowe określenie twojej potrzeby informacyjnej i trafne dobranie słów kluczowych szybko doprowadzi cię do właściwiej wiadomości.
Dla ucznia
Żeby znaleźć potrzebne ci informacje, pomyśl, czego właściwie chcesz szukać. Zastanów się:
- Do czego chcesz wykorzystać znalezione wiadomości?
- Jak dużo informacji jest ci potrzebne?
- Jak bardzo dokładne muszą być?
- Które informacje nie mają związku z tematem?
Gdy korzystasz z wyszukiwarki internetowej, uważnie dobieraj słowa wpisywane w okienko. Powinny one:
- jak najlepiej oddawać temat szukanej wiadomości,
- być proste i neutralne,
- mieć formę mianownika,
- nie być rozdzielane przecinkami ani innymi znakami interpunkcyjnymi.
Pomysł na lekcję ?
Uczestnicy i uczestniczki mają okazję wybrać się w daleką podróż. Poprzez zadania związane ze zbieraniem danych dotyczących organizacji tej ekscytującej wyprawy będą mieli okazję zapoznać się z podstawowymi sposobami wyszukiwania informacji.
Cele operacyjne
Uczestnicy i uczestniczki:
- wiedzą, gdzie można wyszukiwać informacje;
- wiedzą, że decyzje najlepiej podejmować w oparciu o informacje z różnych źródeł;
- potrafią wyszukiwać informacje;
- potrafią oceniać, w jaki sposób wyszukane informacje będą im przydatne.
Przebieg zajęć
1.
2.
Podziel uczestników i uczestniczki na dwie grupy. Powiedz, by wyobrazili sobie, że mogą polecieć samolotem w daleką podróż w jedno z dwóch ciekawych miejsc, ale muszą najpierw zdecydować, które wybrać. Chcąc podjąć dobrą decyzję, powinni zebrać informacje o każdym z tych miejsc. Zapytaj, jakiej informacji trzeba szukać, żeby wiedzieć, co ze sobą spakować (ciepłe ubrania czy krótkie spodenki i letnie koszulki), a jakiej, by ocenić, czy w danym miejscu jest ładnie i czy warto je zobaczyć. Odpowiedzi na te pytania naprowadzą uczestniczki i uczestników na informacje, które trzeba będzie zdobyć. Obydwu grupom wręcz Karty pracy Wyszukujemy informacje. Koordynuj proces wyszukiwania informacji (Instrukcja dla osoby prowadzącej Wyszukujemy informacje).
3.
Poproś obie grupy, by przyczepiły na tablicy swoje karty pracy, pokazały wszystkim wybrane z przewodników zdjęcia; podsumowały, czego się dowiedziały, oraz przypomniały, skąd zaczerpnęły poszczególne informacje. Podkreśl na wypisanej wcześniej na tablicy liście źródeł informacji te spośród nich, które zostały wykorzystane podczas realizacji zadania. Zapytaj, które z uzyskanych informacji są najważniejsze dla podjęcia decyzji, gdzie jechać.
4.
Rozdaj uczestniczkom i uczestnikom magnesy lub karteczki samoprzylepne – po jednym/jednej dla każdej osoby. Powiedz, że jeden magnes (jedna karteczka) to jeden głos na wybraną wyspę. Poproś, by uczestniczki i uczestnicy umieścili swoje magnesy (karteczki samoprzylepne) przy karcie pracy opowiadającej o wyspie, na którą zdecydowaliby się pojechać. Zapytaj, dlaczego podjęli właśnie taką decyzję. Podlicz głosy, by dowiedzieć się, które miejsce zwyciężyło.
Ewaluacja
Czy po przeprowadzeniu zajęć ich uczestnicy i uczestniczki:
- rozumieją, że informacji można i należy szukać w wielu różnych źródłach?
- wiedzą, że aby podjąć świadomą decyzję, najlepiej oprzeć ją o zebrane wcześniej informacje?
- potrafią wymienić różne źródła informacji oraz wiedzą, jak się nimi posługiwać?
Opcje dodatkowe
Jeśli masz więcej czasu, przeprowadź z uczestnikami i uczestniczkami rozmowę o możliwościach wykorzystania zdobytych informacji. W oparciu o informacje pogodowe wypisz na tablicy podane przez uczestniczki i uczestników propozycje rzeczy, które należałoby spakować, wybierając się w podróż. W oparciu o informacje ze znalezionych zdjęć wypisz podane przez uczestników i uczestniczki aktywności, którym mogliby się oddać podczas podróży np. pływanie w morzu, kulik, chodzenie po górach. Zapytaj, jakie jeszcze informacje warto posiadać przed wyprawą na każdą z wysp oraz gdzie uczestnicy i uczestniczki by ich poszukiwali.
Dodatkowo, jeśli istnieje taka możliwość, możesz zamiast wizyty pracowniczki/pracownika sekretariatu w waszej klasie, zorganizować małą wyprawę do jego jej/jego pokoju pracy, gdzie obie grupy będą mogły zdobyć ostatnią z potrzebnych im informacji.
wróć do spisu treściMateriały ?
wróć do spisu treściZadanie dla ucznia ?
Plątaninka „Gdzie poszukiwać informacji”
Połącz ze sobą pytania i odpowiedzi, rysując po łączących je liniach, a dowiesz się, gdzie najlepiej poszukiwać niektórych informacji. Do każdej linii użyj kredki innego koloru.
wróć do spisu treściSłowniczek ?
- wyszukiwarka
- program komputerowy służący do wyszukiwania informacji
Czytelnia ?
- e-Sycylia - Przewodnik Turystyczny, serwis informacyjny Dolomity.pl [dostęp: 27.04.2014], Dostępny w Internecie: http://e-sycylia.pl
- Sikorski Michał, Polska strona o Islandii [dostęp: 27.04.2014], Dostępny w Internecie: http://www.islandia.org.pl