Zapytaj uczestników i uczestniczki, jakie filmy najbardziej lubią, co w tych filmach najbardziej im się podoba? Zapytaj też dlaczego (budowanie uzasadnienia opinii).
45m
Bez Internetu
Ta lekcja jest częścią tematu Język mediów na poziomie szkoła podstawowa 4-6.
Lekcja: Tajemnica kina
wróć do spisu treściWiedza w pigułce ?
Dla nauczyciela:
Film na pierwszy rzut oka wydaje się tylko ciągiem obrazów i dźwięków, za pośrednictwem których opowiadana jest pewna historia. Widzimy grających aktorów, słyszymy muzykę i dźwięki — to jednak wierzchołek góry lodowej. Oglądając film, patrzymy na efekt długotrwałych i skomplikowanych prac wielu osób.
Opowieść przedstawiona w filmie jest zasługą scenarzysty, który ją wymyślił i opisał w scenariuszu. Ta osoba odpowiada zarówno za wielobarwność sylwetek bohaterów, konstrukcję poszczególnych scen, jak i za budowę całego filmu.
Zdarza się, że z pracą scenarzysty myli się dokonania aktorów: to scenarzysta sprawia, że losy jakiejś postaci są zabawne, dramatyczne czy pouczające. Zadaniem aktora jest jak najbardziej przekonujące i naturalne ich przedstawienie.
Panuje przekonanie, że reżyser to najważniejsza osoba na planie. Faktem jest, że uznani reżyserzy i twórcy kina autorskiego często są jednocześnie autorami scenariuszy i w bardzo dużym stopniu odpowiadają za kształt filmu, np. biorą czynny udział w postprodukcji filmu (montaż, udźwiękowienie, efekty). Nie zawsze jednak tak się dzieje. Rola reżysera czasem ogranicza się do panowania nad pracą aktorów, scenografów, wizażystów i operatorów kamer na planie — reżyser udziela im wskazówek, jak mają przedstawiać poszczególne sceny.
W przypadku wielkich, komercyjnych przedsięwzięć, mających na celu przyciągnięcie masowego odbiorcy, producent okazuje się dużo ważniejszy od reżysera. Producent dysponuje środkami finansowymi do realizacji filmu i zależy mu na tym, aby jak najlepiej się on sprzedał. Panuje zatem nad reżyserią i scenariuszem, starając się, aby widz wyszedł z kina zadowolony.
Współczesne filmy (zwłaszcza te najbardziej kasowe) kręcone są dosyć szybko w porównaniu do czasochłonności procesu postprodukcji, który muszą przejść. Materiał filmowy, dostarczony przez operatorów i dźwiękowców, trafia w ręce montażystów, którzy odpowiednio go selekcjonują oraz zestawiają. Dodawana jest skomponowana i nagrana muzyka. Grupy grafików opracowują efekty specjalne, które często obejmują dużą część odbieranego przez widza obrazu.
Jakość pracy wszystkich tych osób wpływa na to, czy film podoba się nam, czy nie. Ich znaczenie różni się jednak w zależności od filmu. Reżyserzy i producenci stawiają sobie różne cele, jeśli chodzi o efekt końcowy, dlatego czasami niektóre funkcje na planie — np. oświetleniowiec czy charakteryzator — nabierają szczególnego znaczenia.
Dla ucznia
W tworzeniu filmu bierze udział bardzo wiele osób. Najważniejsze z nich to:
Scenarzysta — autor scenariusza, czyli zapisu przebiegu historii opowiadanej w filmie, rozmów pomiędzy postaciami oraz opisu poszczególnych scen.
Aktor — osoba odgrywająca rolę; wciela się w jednego z bohaterów scenariusza.
Operator kamery — odpowiada za piękno filmu, kształt obrazu i uchwycenie poszczególnych scen filmu za pomocą kamery.
Reżyser — nadzoruje pracę całej ekipy filmowej; daje aktorom wskazówki, jak mają grać poszczególne sceny, a operatorom, jak mają je kręcić.
Scenograf — przygotowuje scenografię, czyli buduje świat, w którym grają aktorzy.
Producent — osoba dysponująca pieniędzmi na wykonanie filmu i zarządzająca tworzeniem filmu.
Montażysta — specjalista, który składa fragmenty nakręconego filmu w jedną całość.
Specjalista od efektów specjalnych — grafik komputerowy, który dodaje do obrazu filmowego niezwykłe, widowiskowe, często fantastyczne elementy, takie jak wybuchy, statki kosmiczne, smoki.
Kompozytor — osoba odpowiedzialna za kompozycję muzyki i dźwięku do filmu.
Kostiumograf — osoba odpowiedzialna za to, w co ubrani są aktorzy na planie i jak wyglądają postaci.
wróć do spisu treściPomysł na lekcję ?
Uczestnicy zajęć są już w wieku, w którym powinni nauczyć się opisywać ulubione filmy innym słowem niż „fajny”. Poznanie zadań różnych osób pracujących na planie filmowym pomoże uczestnikom ocenić film pod kątem scenariusza, gry aktorów, efektów specjalnych, muzyki itp.
Cele operacyjne
Uczestniczki i uczestnicy:
- wiedzą, że nad zrobieniem filmu pracuje sztab ludzi;
- potrafią powiedzieć, na czym polega praca najważniejszych osób pracujących nad filmem.
Przebieg zajęć
1.
2.
Podziel uczestniczki i uczestników na grupy po 3–4 osoby. Rozdaj pocięty i wymieszany materiał pomocniczy „Twórcy filmu” (ODT, DOC). Poproś o dopasowanie nazwy zawodu do opisu zadań z nim związanych. Przygotuj tę samą rozsypankę do naklejenia na dużym kartonie. Podsumowując tę część, poproś, żeby kolejni uczestnicy nakleili odpowiednie opisy obok nazw zawodów umieszczonych na tablicy. W ten sposób plansza z prawidłowo uzupełnioną rozsypanką będzie widoczna do końca zajęć.
3.
Powiedz uczestnikom, że nagroda Oscara to statuetki przyznawane przez Akademię Filmową w USA. Członkowie Akademii oceniają każdy film w różnych kategoriach, żeby docenić wszystkie najważniejsze przy powstawaniu filmu osoby. Zadaniem grup będzie wymyślenie własnej statuetki (nazwa, rysunek, jak ma wyglądać), a następnie zdecydowanie o przyznaniu statuetek najlepszym filmom, jakie znają, w wymienionych kategoriach (materiał pomocniczy „Film” (ODT, DOC) przepisany na duży karton i zawieszony na tablicy). Do każdej decyzji grupa musi opracować 1 zdanie uzasadnienia — co konkretnie im się podobało w scenariuszu, reżyserii, efektach itd. Poproś o umieszczenie każdej kategorii na osobnej kartce.
4.
Poproś grupy o ogłoszenie werdyktów, każdą kartkę niech przyczepią na przygotowanych wcześniej arkuszach, zatytułowanych kategoriami:
- Najlepszy film
- Najlepszy reżyser
- Najlepszy scenariusz
- Najlepszy aktor
- Najlepsza aktorka
- Najlepsza scenografia
- Najlepsze zdjęcia
- Najlepszy montaż
- Najlepsze efekty specjalne
- Najlepsza muzyka
- Najlepsza charakteryzacja / kostiumy
Zorientujcie się, które filmy zostałyby nagrodzone, gdyby głosowała cała klasa razem. Porozmawiajcie, co zadecydowało, że wybraliście te właśnie filmy.
5.
Powiedz, że filmy są dziś kręcone są bardzo szybko (dwugodzinny film ok. 30 dni), ale postprodukcja (dorobienie efektów, zmontowanie) może trwać nawet rok. Aktorzy często grają w pustym studio, a wszystko inne jest dorabiane później. Podkreśl, że wszystkie efekty, scenografia, gra aktorska itp. służą temu, żeby film wywoływał odpowiednie uczucia: komedia — śmiech, dramat — łzy, film przygodowy — emocje i zidentyfikowanie się z bohaterem. Każdy film opowiada historię o wyjątkowych ludziach albo postaciach i każdy film niesie ze sobą jakieś wartości (można o nie zapytać uczestniczki i uczestników).
Ewaluacja
Czy po przeprowadzonych zajęciach uczestnicy i uczestniczki:
- wiedzą, że nad gotowym filmem, który oglądamy, pracuje cały sztab ludzi?
- rozumieją, na czym polegają zadania różnych osób zaangażowanych w tworzenie filmu?
- potrafią powiedzieć, co im się podoba lub nie podoba w filmie i dlaczego?
Opcje dodatkowe
Poproś uczestniczki i uczestników, żeby wybrali sobie różne role przy realizacji filmu. Zaplanujcie i nagrajcie własny film. Możecie skorzystać z podpowiedzi w linkach: http://youtu.be/DcSrwPRw9U8, http://www.ceo.org.pl/pl/etnolog/news/krecimy-filmy-krok-po-kroku.
wróć do spisu treściMateriały ?
Materiał pomocniczy „Twórcy filmu” (ODT, DOC)
Materiał pomocniczy „Film” (ODT, DOC)
wróć do spisu treściZadania sprawdzające ?
Słowniczek ?
- scenarzysta
- autor scenariusza
- scenariusz
- zapis wydarzeń, sytuacji i dialogów, który jest podstawą do realizacji filmu, przedstawienia teatralnego lub słuchowiska radiowego
- aktor
- artysta grający rolę w przedstawieniu teatralnym, filmie lub słuchowisku radiowym
- operator kamery
- osoba, która odpowiada za obraz w filmie i obsługuje kamery na planie filmowym
- reżyser
- osoba odpowiedzialna za koncepcję i realizację filmu, przedstawienia lub słuchowiska radiowego
- scenograf
- autor scenografii
- scenografia
- dekoracja wykorzystywana w filmie lub przedstawieniu teatralnym
- producent
- osoba, która odpowiada za sfinansowanie, produkcję i sprzedaż filmu
- montażysta
- osoba, która odpwiada za montaż filmowy
- montaż filmowy
- metoda łączenia ujęć, czyli zdjęć filmowych w jedną spójną całość
- efekty specjalne
- obrazy tworzone komputerowo w studiu filmowym, które są dodawane do filmu
Czytelnia ?
- Troy Lanier, Filmowanie. Podręcznik dla młodych, Wydawnictwo Wojciech Marzec, Warszawa 2010.
- Bieta Leszczyńska, Kręcimy filmy. Krok po kroku [online], Centrum Edukacji Obywatelskiej [dostęp: 16. 01. 2014], dostępny w Internecie: http://www.ceo.org.pl/pl/etnolog/news/krecimy-filmy-krok-po-kroku.
- Małgorzata Leszko, Jak nakręcić film? [online], Centrum Edukacji Obywatelskiej [dostęp: 16. 01. 2014], dostępny w Internecie: http://www.ceo.org.pl/pl/opowiem/news/jak-nakrecic-film.