1%
Logo akcji 1%

Czy wiesz, że możesz nam pomóc rozwijać Edukację Medialną, przekazując 1% swojego podatku? To bardzo proste - wystarczy, że w zeznaniu podatkowym podasz nasz numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Scenariusze zajęć, ćwiczenia, materiały

45m
Nie wymaga dostępu do Internetu
Bez Internetu

Ta lekcja jest częścią tematu Ekonomiczne aspekty działania mediów na poziomie gimnazjum.

Lekcja: Uwaga i jej wartość

wróć do spisu treści

Wiedza w pigułce ?

Zastanów się, ile informacji dociera do ciebie każdego dnia. Lekcje z kilku przedmiotów, plotki z koleżankami na przerwach, książki, filmy, audycje w telewizji lub radiu, reklamy na ulicach i linki od znajomych na portalach społecznościowych — „przetwarzamy” mnóstwo danych. Nieograniczony dostęp do wiedzy jest zjawiskiem pozytywnym. Wiązać się może też jednak z przesytem informacjami oraz niebezpieczeństwem manipulacji. Jak to działa?

Komunikaty, jakie napływają do nas, pochodzą z bardzo różnych źródeł i dotyczą rozmaitych rzeczy i tematów. W jednej chwili dowiadujesz się o rezultacie wyborów gdzieś na świecie, wyniku meczu koszykówki lub premierze filmu na ważnym festiwalu, esemesujesz i przygotowujesz referat. Jesteśmy w stanie jednak przyjąć tylko określoną ilość informacji. Ponadto im więcej informacji, tym mniej czasu na dokładne zapoznanie się z nimi. Nie jesteś w stanie zapamiętać wszystkich informacji, które do ciebie trafiają. Inaczej kojarzysz i oceniasz różne fakty — nie wszystkie popularne wiadomości, z którymi się stykasz, są ci potrzebne.

W związku z tym nasza uwaga (czyli czas i energia poświęcone danej informacji) jest bardzo cenna. W internecie to właśnie uwaga użytkowników jest czymś, co można kupować i sprzedawać. Jednocześnie uwaga jest walutą, którą płaci się w sieci. W ten sposób działają reklamy w internecie. To, ile strona jest warta, zależy od liczby przeglądających ją osób. Posiadacz strony sprzedaje więc dostęp do użytkowników. Podobnie działają wyszukiwarki internetowe — można płacić za pozycjonowanie stron jak najwyżej w wynikach wyszukiwania. Im dalej znajduje się informacja, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że użytkownik do niej dotrze.

Internet zmienił sposób dostępu do informacji. Wiadomości na portalach i prywatnych blogach są aktualizowane 24 godziny na dobę. Można zapoznać się z faktami na bieżąco, a nie np. czekać na wydanie dziennika następnego dnia. Dzięki internetowi właściwie każdy jest nadawcą, a więc dzieli się informacjami z innymi. Kiedy np. opisujesz jakieś wydarzenie i wrzucasz notkę na bloga, dajesz w ten sposób innym możliwość zapoznania się z czymś interesującym. Ktoś przekazuje tę informację, ktoś inny z niej korzysta i tworzy na jej podstawie coś nowego. W ten sposób działa kultura darów — „prezent” staje się cześcią większej całości.

wróć do spisu treści

Pomysł na lekcję ?

Obdarowywać się można prezentami, ale nie tylko. W internecie zamiast podarunków przekazywać sobie można najnowsze wieści, informacje o wydarzeniach, zabawne obrazki. Sieć umożliwiła dzielenie się na wielką skalę. Zwiększająca się ilość informacji wpływa na naszą zdolność koncentracji. Czy obecność w internecie może być inwestycją? Czy uwagą można płacić, nagradzać?

Cele operacyjne

Uczestnicy i uczestniczki:

  • potrafią podać przykłady ekonomii daru w mediach cyfrowych;
  • potafią wyjaśnić zależność między rosnącą ilością informacji a malejącą uwagą;
  • wiedzą, w jaki sposób możemy płacić swoją uwagą;
  • rozumieją, że poświecając swoją uwagę określonym portalom, przyczyniają się do ich popularności.

Przebieg zajęć

1.

Rozdaj uczestniczkom i uczestnikom do przeczytania tekst z materiału pomocniczego „Kultura darów” (ODT, DOC). Poproś, żeby w grupach 4-osobowych wypisali, jak obdarowywanie się, dzielenie się odbywa się w internecie. W jaki sposób termin początkowo używany do opisu kultur pierwotnych znajduje zastosowanie w społeczeństwie informacyjnym? Zacznij rozmowę. Czym dzielimy się w internecie? Poproś uczestniczki i uczestników o podawanie przykładów. Pojawiające się odpowiedzi zapisuj na tablicy.

2.

Napisz na środku tablicy zdanie: „Im więcej informacji, tym mniej koncentracji”. Zaznacz, że jest to zdanie noblisty Herberta Simona. Podziel uczestniczki i uczestników na 4-osobowe grupy. Powiedz, że będziecie analizować to zdanie, biorąc pod uwagę internet. Podejdź do tablicy, poprowadź linię dzielącą tablicę na dwie części w połowie napisanego zdania. Poproś o wypisanie przykładów zjawisk, sytuacji, mechanizmów, narzędzi odnoszących się do najpierw oddzielnie do lewej i prawej części zdania, potem do całości.

Pytania pomocnicze dla grup:

  • Na jakie źródła informacji natykacie się w internecie?
  • Jakie zjawiska wymusza w internecie nadmiar informacji?
  • W jaki sposób twórcy stron walczą o uwagę wśród odbiorców?
  • Jak portale społecznościowe zmieniły ilość i rodzaj informacji dostępnych w internecie?

Poproś grupy o krótkie prezentacje.

3.

Gra „Nasza obecność w sieci jako inwestycja”. Rozdaj uczestniczkom i uczestnikom wydrukowane kupony z karty „Uwaga”. Każda osoba powinna mieć 6 kuponów uwagi. Wydrukowane karty „Portale” umieść w widocznym i dostępnym miejscu.

Wprowadzenie:

Jako użytkowniczki i użytkownicy internetu poświęcamy swoją uwagę różnym stronom. Gra ma 3 tury. W każdej turze będziecie inwestować swoje kupony uwagi w dowolne portale. Można wykorzystać od razu wszystkie kupony albo zachować część na następne tury.

  • 1 tura: Użytkownicy internetu inwestują kupony uwagi. Portal, który ma najmniej kuponów odłóż na bok.
  • 2 tura: Użytkownicy internetu inwestują kupony uwagi. Portal, który ma najmniej kuponów uwagi odpada na jedną turę, zamiast niego do gry wraca portal, który odpadł w 1 turze.
  • 3 tura: Użytkownicy internetu inwestują kupony uwagi.

Pytania do dyskusji po grze:

  • Jeden portal z najmniejszą ilością kuponów uwagi odpadał na turę w grze. Jak to się dzieje w internecie? Porozmawiajcie o przykładach.
  • Co decyduje o popularności portali?
  • Jakie są konsekwencje tego, na co poświęcacie swoją uwagę w internecie?
  • W jaki sposób można się starać o uwagę użytkowników internetu?
  • Jak można płacić swoją uwagą?

Gracze: użytkownicy internetu, twórcy zawartości

Elementy: kupony uwagi, karty portali

Gra ma na celu:

  • pokazanie, że nasza obecność w internecie odbywa się poprzez uwagę
  • uwaga jest ograniczona, możemy ją poświęcać ograniczonej ilość rzeczy
  • uwaga jest zasobem, o który starają się inni (pozycjonowanie stron)
  • o popularności informacji decyduje nie jej wartość, ale poświęcona przez innych uwaga

Ewaluacja

Czy po przeprowadzeniu zajęć uczestnicy i uczestniczki:

  • potrafią podać przykłady ekonomii daru w mediach cyfrowych?
  • potafią wyjaśnić zależność między rosnącą ilością informacji a malejącą uwagą?
  • wiedzą, w jaki sposób możemy płacić swoją uwagą?
  • wiedzą, że uwaga użytkowniczek i użytkowników w internecie jest zasobem, który kształtuje internet?

Opcje dodatkowe

Ćwiczenie 2 przed pracą w grupach możesz rozszerzyć o krótką rozmowę. Zapytaj uczestniczki, co to znaczy? Czy znają tę zależność z własnego doświadczenia? W jakich sytuacjach doświadczały tego?

Ćwiczenie 2 możesz rozszerzyć o zabawę z tłumaczeniem. Podziel uczestniczki na grupy po 4–5 osób. Zachęć grupy do zabawy językiem i przetłumaczenie zdania Herberta Simona: „A wealth of information creates a poverty of attention”. Zwróć uwagę, że nie ma jednego prawidłowego rozwiązania, jest wiele możliwości.

wróć do spisu treści

Materiały ?

Edwin Bendyk — Jak zmienia użytkowników rosnąca prędkość przepływu informacji?, Fundacja Nowe Media, e-lekcje.org, źródło: http://www.youtube.com/watch?v=tTN8N-MHCXo, CC BY

wróć do spisu treści

Zadania sprawdzające ?

Zadanie 1

Oznacz zdania jako:

  • Prawda Fałsz Za pomocą specjalnych technik możemy osiągnąć nieograniczone zasoby uwagi.
  • Prawda Fałsz Popularność treści w internecie zawsze świadczy o ich wartości, im coś bardziej wartościowe, tym ludzie częściej się tym dzielą.
  • Prawda Fałsz Uwaga jest jak waluta, którą możemy płacić w mediach.
  • Prawda Fałsz Im więcej dociera do nas informacji, tym pojemniejsza staje się nasza uwaga.
  • Prawda Fałsz Oglądając reklamy, płacimy swoją uwagą.
  • Prawda Fałsz W internecie można być nadawcą i odbiorcą informacji.
  • Prawda Fałsz Mechanizm pozycjonowania stron, czyli umieszczanie ich wyżej w wyszukiwarce działa, bo łatwiej na te strony zwrócić uwagę.
  • Prawda Fałsz Internet uławia wymianę informacji między ludźmi.
  • Prawda Fałsz Oglądanie reklam przez użytkowników internetu to przykład wymiany w ramach kultury darów.
wróć do spisu treści

Słowniczek ?

pozycjonowanie stron
działania mające na celu osiągnięcie jak najwyższej pozycji w wynikach wyszukiwarek internetowych.

Zobacz cały słowniczek.

wróć do spisu treści

Czytelnia ?

wróć na górę