Ścieżki Edukacji Medialnej dla instytucji kultury
Warszawscy Liderzy Edukacji Medialnej to program edukacyjny którego celem jest podniesienie potencjału wdrożeniowego programów edukacji medialnej w Warszawie. W ramach projektu prowadzimy działania szkoleniowe z zakresu edukacji medialnej dla pracowników i pracowniczek instytucji kultury, przygotowujemy materiały informacyjno-promocyjne dla rodziców dotyczące ważności kształtowania kompetencji medialnych oraz materiały edukacyjne: ścieżki edukacji medialnej i opisy dobrych praktyk. Zapraszamy do zapoznania się z rezultatami naszych działań:
- Ścieżki edukacji medialnej
- Opisy dobrych praktyk
- Materiały informacyjno-promocyjne dla rodziców:
Więcej informacji na naszym blogu
Ścieżki edukacji medialnej
Edukacja medialna umożliwia kształcenie kompetencji medialnych, cyfrowych i informacyjnych dzieci, młodzieży i dorosłych. Może być realizowana w instytucjach kultury w ramach zajęć dla różnych grup wiekowych. Przygotowaliśmy 3 kompletne ścieżki edukacji medialnej do wykorzystania w bibliotekach, domach kultury, muzeach, organizacjach pozarządowych etc. Zachęcamy animatorów i animatorki kultury, bibliotekarzy i bibliotekarki, pracowników i pracowniczki domów kultury, wychowawców i wychowawczynie pracujących z dziećmi i młodzieżą – wszystkich, którym zależy na wzmacnianiu kompetencji medialnych i cyfrowych do korzystania z naszej propozycji. Pokazujemy, jak wykorzystać materiały dostępne w serwisie edukacjamedialna.edu.pl, w przygotowaniu cyklu zajęć pozwalających na zdobycie kompetencji niezbędnych do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym.
Proponujemy 3 cykle zajęć:
Zostań detektywem
Detektyw – (od łac. detago – odkryć, wykryć, wyjawić). To osoba potrafiąca skutecznie docierać do źródeł, szukać informacji, a także przetwarzać je i prezentować w dogodnej dla odbiorcy formie.
Kompetencje medialne i cyfrowe są niezbędne dla detektywa, dzięki nim może skutecznie wyszukiwać i organizować informacje, a także ocenić wiarygodność swoich źródeł, gdyż jedynie pewne i sprawdzone informacje mają wartość. Co więcej, może zarządzać swoim wizerunkiem tak, aby inni postrzegali go jako najlepszego w swoim fachu. Nie bez znaczenia są też kompetencje związane z bezpiecznym korzystaniem z mediów – gdy większość komunikacji odbywa się ich za pomocą, bezpieczeństwo przepływu danych jest nie do przecenienia. Dla detektywa bardzo ważny jest też sposób, w jaki przekazuje zebrane informacje, a więc trzeba zadbać o kompetencje związane z prezentowaniem wyników pracy.
Aby wzmacniać te kompetencje poprowadź cykl zajęć „Zostań detektywem”.
„Zostań detektywem” to cykl 10 zajęć skierowanych do młodzieży w wieku 13-16 lat, które pozwalają na zdobycie i/lub wzmocnienie między innymi takich kompetencji, jak:
- określanie potrzeb informacyjnych w kontekście danego zadania,
- skuteczne wykorzystywanie wyszukiwarek internetowych,
- planowanie procesu wyszukiwania informacji,
- ocena wiarygodności źródeł,
- kształtowanie wizerunku w sieci – co robić, a czego unikać,
- umiejętne dobieranie i prezentowanie argumentów na rzecz stawianych tez,
- umiejętne prezentowanie wyników swojej pracy,
- umiejętność krytycznego uczestnictwa w przestrzeni publicznej,
- umiejętność podejmowania bezpiecznych zachowań w sieci.
Poniżej zamieszczamy krótki opis zajęć – tak zwany pomysł na zajęcia – razem z linkiem do całego materiału. W nim znajduje się wiedza w pigułce, scenariusz zajęć krok po kroku, materiały uzupełniające dla osób prowadzących i dla uczestników zajęć, czytelnia i słowniczek.
Proponowane zajęcia:
- Jak planować pracę z informacją. Plan nie służy spełnieniu kolejnego formalnego wymogu. Tworzymy go po to, aby praca przebiegała szybciej i łatwiej. To dzięki niemu wiemy, co mamy do zrobienia, w której części zadania jesteśmy, a ile jeszcze przed nami. Kluczem do dobrego planu jest jasne wyznaczenie celu czekającej nas pracy. Dopiero po określeniu potrzeb możemy zaplanować, z jakich źródeł korzystać, a potem kolejno: wyszukać informacje, uporządkować je i odpowiednio wykorzystać.
- Sekrety wyszukiwarek. Wyszukiwarki internetowe okazują się tym bardziej pomocne, im precyzyjniej potrafimy określić zapytanie. W przeciwnym wypadku stracimy wiele czasu, niepotrzebnie przeglądając strony niezawierające interesujących nas treści. Warto znać również zaawansowane funkcje Google oraz potrafić posługiwać się filtrami wyników wyszukiwania, które pomagają szybko i efektywnie odnaleźć potrzebne informacje.
- Gdzie szukać informacji. Uniwersalne źródła informacji nie istnieją, a o wyborze odpowiednich decydują potrzeby. Raz będą to encyklopedie, kiedy indziej media mówiące o wydarzeniach lub dostarczające rozrywki, a jeszcze innym razem opinie osób takich jak my. Kluczem jest cel, ze względu na który poszukujemy informacji: czy ma ona służyć nauce i pracy, hobby i zainteresowaniom, a może rozrywce?
- Korzyści z podejrzliwości, czyli o wiarygodności informacji. Blog, forum internetowe, codzienna gazeta, a nawet encyklopedia — w każdym przypadku powinniśmy być krytyczni względem czytanych materiałów. Wszystkie należy sprawdzić pod kątem wiarygodności, aktualności i przydatności. Warto również pamiętać o różnicy między informacją a opinią. Nie każdy tekst przedstawia informacje w bezstronny sposób. Natomiast opinie, nawet jeśli nie odpowiadają naszym przekonaniom, mogą okazać się przydatne.
- Wizerunek w sieci. Tak samo jak z łatwością możemy sprawdzić informacje na temat nowo poznanej osoby, tak i inni mogą wyszukać materiały dotyczące nas samych. Wizerunek w sieci to nie tylko portale społecznościowe. Od zamieszczonych przez nas zdjęć, przez blogi i komentarze innych na nasz temat, po Google i usługi lokalizacyjne różnych aplikacji — w wielu miejscach odnajdziemy treści dotyczące tego, co robimy i kim jesteśmy.
- Sztuka dyskusji. Własne zdanie ma każdy. Nie każdy potrafi jednak zaprezentować je na forum. W jaki sposób przekonać innych do własnych racji? Jak dyskutować, nie obrażając rozmówcy? Sztuka dyskusji jest bardzo trudna, łatwo o zgubienie wątku czy niepotrzebne emocje. Bez opanowania jej podstaw nigdy nie uda się wykorzystać naszej wiedzy, ani przekonać do własnego stanowiska. Zasady te obowiązują również w Internecie, na forach dyskusyjnych i portalach społecznościowych.
- Prezentowanie naszych dzieł. Uczestnicy i uczestniczki tworzą w internecie relację z wydarzenia, w którym brali udział. Wykorzystują multimedialne materiały (teksty, fotografie, nagrania wideo). Podgrupy opracowują poszczególne elementy, celem jest jednak stworzenie spójnego dzieła.
- Granice naszej prywatności. Współcześnie z coraz większą łatwością możemy powiedzieć innym o sobie rzeczy, które niekoniecznie powinny trafić do ich wiadomości. Bardzo łatwo jest umieścić w internecie o kilka zdjęć za dużo lub udostępnić je niewłaściwym osobom — powoduje to, że inni mogą je swobodnie rozpowszechniać bez naszej zgody. Dlatego warto wyraźnie określić granice prywatności i konsekwentnie dzielić się nią wyłącznie z tymi, na których zależy nam najbardziej.
- Jak bezpiecznie działać w sieci? Uczestnicy i uczestniczki przy pomocy kwestionariusza zweryfikują bezpieczeństwo swojego korzystania z internetu, a także usystematyzują i utrwalą sobie wiedzę o rodzajach zagrożeń (dotyczących danych, wizerunku i transakcji) oraz zabezpieczeń (oprogramowanie, sposoby zachowań).
- Informacje o nas w sieci. Oddając się różnym aktywnościom w internecie, często czujemy się anonimowi. Tak jednak nie jest. Kiedy rejestrujemy się na portalu, logujemy do skrzynki pocztowej czy nawet tylko otwieramy przeglądarkę internetową, już w tym momencie wiele danych o nas, naszym komputerze jest dostępnych dla innych użytkowników internetu. Jakie to dane? Kto może być nimi zainteresowany?
Zostań krytykiem
Krytyk to osoba, która zajmuje się oceną różnych tekstów kultury, np. filmów, sztuk teatralnych czy dzieł literackich, ale także wypowiada jakąkolwiek krytykę, np. dotyczącą potraw, organizacji przestrzeni miejskiej czy kolorystyki nowego loga ulubionej strony internetowej. Krytyka jest analizą dobrych i złych stron z punktu widzenia danych kryteriów (np. praktycznych, estetycznych, językowych, naukowych etc) i wypowiedzeniem oceny na podstawie tej analizy.
Krytyk musi dysponować szeroką wiedzą w dziedzinie, w której podejmuje się krytyki, ale także szeroko rozwiniętymi kompetencjami medialnymi i cyfrowymi. Dzięki nim może umiejętnie przedstawiać swoją opinię, zna zasady komunikacji przez media. Potrafi działać zgodnie z zasadami etycznymi oraz zadbać o swoje prawa jako autora. Nie mniej istotny jest też sposób, w jaki krytyk prezentuje swoją ocenę, a więc musi wykazywać się kompetencjami związanymi z prezentowaniem wyników pracy.
Aby wzmacniać te kompetencje poprowadź cykl zajęć „Zostań krytykiem”.
„Zostań krytykiem” to cykl 8 zajęć skierowanych do młodzieży w wieku 13-16 lat, które pozwalają na zdobycie i/lub wzmocnienie między innymi takich kompetencji, jak:
- umiejętność prowadzenia dyskusji,
- umiejętność formułowania własnych opinii, w tym sądów krytycznych, na temat różnych tekstów kultury,
- umiejętność analizy i świadomego uczestnictwa w kulturze,
- umiejętność tworzenia scenariusza multimedialnej narracji,
- umiejętność tworzenia rzetelnych materiałów dziennikarskich,
- nawyk świadomego uczestnictwa w mediach elektronicznych i tradycyjnych oraz potrafią określić, z jakimi treściami się nie zgadzają,
- znajomość etyki dziennikarskiej i rozróżnianie etyki od przepisów prawa,
- znajomość zapisów prawnych dotyczących komunikacji.
Poniżej zamieszczamy krótki opis zajęć – tak zwany pomysł na zajęcia – razem z linkiem do całego materiału. W nim znajduje się wiedza w pigułce, scenariusz zajęć krok po kroku, materiały uzupełniające dla osób prowadzących i dla uczestników zajęć, czytelnia i słowniczek.
Proponowane zajęcia:
- Sztuka dyskusji. Własne zdanie ma każdy. Nie każdy potrafi jednak zaprezentować je na forum. W jaki sposób przekonać innych do własnych racji? Jak dyskutować, nie obrażając rozmówcy? Sztuka dyskusji jest bardzo trudna, łatwo o zgubienie wątku czy niepotrzebne emocje. Bez opanowania jej podstaw nigdy nie uda się wykorzystać naszej wiedzy, ani przekonać do własnego stanowiska. Zasady te obowiązują również w Internecie, na forach dyskusyjnych i portalach społecznościowych.
- Jak być krytykiem? Recenzje to nie tylko krytyka. Sięgamy do nich po to, aby zdobyć informacje i wyrobić własną opinię. Użyteczne recenzje to te, które nie ograniczają się do ogólników, ale jasno wskazują, które elementy produktu lub utworu uwzględniają w ocenie. Niemniej ważne okazuje się nawiązanie do innych produktów lub utworów oraz dostrzeżenie podobieństw i nawiązań. To dzięki nim, nasi czytelnicy będą mogli wyrobić własne zdanie, a nas uznają za wiarogodnych i rzetelnych recenzentów.
- Narracje cyfrowe. Uczestnicy i uczestniczki po skompletowaniu materiałów dotyczących wycieczki odtwarzają ją przez stworzenie scenariusza multimedialnej relacji. W podgrupach konfrontują się z dostępnymi materiałami, tworzą też nowe, uzupełniające elementy, montując oryginalne scenariusze narracji dotyczących tego samego wydarzenia.
- Zmieniać świat poprzez dziennikarstwo. Uczestnicy i uczestniczki poznają dziennikarstwo jako jedno z narzędzi działania obywatelskiego, dowiadują się, jak go używać i do czego ono zobowiązuje. Poznają potencjalne tematy, źródła informacji, zasady pracy i tworzenia przekazów medialnych.
- Jakie wartości ukrywają się w przekazach? Rola reklamy nie ogranicza się wyłącznie do informowania o nowych produktach. W praktyce celem większości kampanii jest rozbudzenie potrzeb i ukształtowanie określonych skojarzeń, zachowań lub emocji. Jeśli zatem następnym razem uznamy, że najnowszy model telefonu komórkowego został zaprojektowany specjalnie pod kątem naszych potrzeb i jest nam absolutnie niezbędny, warto zastanowić się, czy aby nie jest to tylko kwestia przygotowania reklamy w umiejętny sposób.
- Etyka dziennikarska – nierealne ideały czy cele do których dążymy. Uczestnicy i uczestniczki na przykładzie opisu prawdziwych wydarzeń w portugalskim Carcavelos zapoznają się z przypadkiem nierzetelnego dziennikarstwa, po czym analizują jego przyczyny i następstwa.
- Normy w komunikacji. Komunikacja jest nieodłącznym elementem życia. Jej zasady regulują różne normy społeczne, ale również prawne. Uczestnicy i uczestniczki zajęć będą mieli możliwość przyjrzeć się bliżej prawnym regulacjom dotyczącym komunikacji.
- Osobiste prawa autora. Prawo autorskie dotyczy wszystkich, bo wszyscy korzystamy z utworów znajdujących się pod ochroną prawa autorskiego. W trakcie zajęć uczestnicy i uczestniczki nauczą się prawidłowo oznaczać utwory, będą mieli okazję zebrać informacje, które już mają na temat prawa autorskiego i przyjrzeć się bliżej pojęciom związanym z prawem autorskim.
Zostań blogerem
Bloger – ktoś, kto prowadzi własnego bloga – przestrzeń w internecie, w którym dzieli się swoimi opiniami, przygodami, problemami. Blog to rodzaj strony internetowej zawierającej odrębne, uporządkowane chronologicznie wpisy. Pozwala szybko, efektywnie i efektownie dzielić się z innymi tym, co tworzymy i co nas interesuje. Daje szanse na zamieszczanie treści w formie tekstowej, graficznej, audio, fotograficznej, video i łączenie tych form ze sobą.
Powszechna dostępność internetu i narzędzi TIK umożliwia każdemu publikowanie treści. Bariery wejścia są bardzo niskie. Nie zawsze jednak opublikowanie treści oznacza dotarcie do odbiorcy. Tutaj dużo zależy od tego, jakie treści, w jakiej formie, za pomocą jakiego narzędzia publikujemy. Bloger, który chce być czytany powinien nie tylko posiadać umiejętności techniczne poruszania się w cyberprzestrzeni, ale także współpracy z innymi osobami w zespole, wyszukiwania i przetwarzania informacji. Bardzo ważne są kompetencje związane z kreatywnym korzystaniem z mediów oraz krytyczną analizą danych. Ważne, aby bloger umiał dobierać formę i środki do swoich założeń, ale również w taki sposób, aby zostać najlepiej odebranym przez odbiorców.
Aby wzmacniać te kompetencje poprowadź cykl zajęć „Zostań blogerem”.
„Zostań blogerem” to cykl 8 zajęć skierowanych do młodzieży w wieku 16-19 lat, które pozwalają na zdobycie i/lub wzmocnienie między innymi takich kompetencji, jak:
- umiejętność tworzenia bloga,
- umiejętność poddawania analizie projektów cyfrowych,
- umiejętność pracy w zespole redakcyjnym,
- umiejętność archiwizowania treści,
- umiejętność doboru źródeł informacji do określonej potrzeby informacyjnej,
- krytyczne weryfikowanie źródeł.
Poniżej zamieszczamy krótki opis zajęć – tak zwany pomysł na zajęcia – razem z linkiem do całego materiału. W nim znajduje się wiedza w pigułce, scenariusz zajęć krok po kroku, materiały uzupełniające dla osób prowadzących i dla uczestników zajęć, czytelnia i słowniczek.
Proponowane zajęcia:
- Blogi – systemy zarządzania treścią. W sieci dostępne są różne narzędzia do wspólnego tworzenia treści. Jednym z ciekawszych jest narzędzie WordPress. Jest to system zarządzania treścią. W trakcie zajęć uczestnicy i uczestniczki będą mieli okazję stworzyć i edytować własnego bloga.
- Tworzenie i publikowanie w sieci. W sieci istnieje wiele ciekawych narzędzi umożliwiających prezentowanie cyfrowych treści w interesujący i użyteczny sposób. Żeby móc z nich efektywnie korzystać, trzeba określić swój cel i odpowiednio do niego dobrać narzędzie. Uczestniczki i uczestnicy zajęć będą mieli okazję przyjrzeć się i analizować 3 wybrane projekty cyfrowe: blog, multimedialny przewodnik w formie mapy i kanał reportaży wideo.
- Praca z treścią w sieci. Sieć daje wiele możliwości wspólnej pracy w internecie. Jednym z nich są systemy zarządzania treścią, które np. umożliwiają prowadzenie bloga przez zespoły redakcyjne. W trakcie zajęć uczestnicy i uczestniczki stworzą harmonogram wspólnej pracy nad prowadzeniem bloga klasowego, podzielą się zadaniami i ustalą terminy ich realizacji.
- Archiwum. Obecnie istnieje wiele narzędzi, które umożliwiają łatwe i samodzielne tworzenie archiwów treści cyfrowych. Jak tworzyć archiwa, które są użyteczne i mają ciekawą formę? Z jakich narzędzi w tym celu można korzystać? Uczestniczki i uczestnicy zajęć będą mieli okazję zaplanować własne cyfrowe archiwum przedmiotów codziennego użytku.
- Dokumentacja i narracje cyfrowe. Nowe technologie i internet dają możliwości prezentowania treści w ciekawy i atrakcyjny sposób. Cyfrowe technologie można wykorzystywać na przykład do dokumentowania otoczenia. Narracja cyfrowa może być reportażem video albo interaktywną mapą z możliwością dodawania komentarzy. Uczestnicy i uczestniczki zajęć zapoznają się z przykładowymi cyfrowymi dokumentacjami otoczenia i zaplanują własną narrację cyfrową.
- Wiedza na wyciągnięcie ręki. Tylko od nas zależy, jakimi źródłami posłużymy się, rozwiązując otrzymywane zadania. Nie warto ograniczać się wyłącznie do Wikipedii lub innych źródeł zawierających opracowaną już wiedzę. Szukając samemu, zawsze możemy znaleźć coś ciekawego i zaimponować innym oryginalnym podejściem. Szczególnie pomocne mogą okazać się zasoby powszechnie dostępnych bibliotek cyfrowych. Dzięki tym ostatnim wiedza jest nie tylko darmowa, ale i znajduje się „na wyciągnięcie ręki”
- Strategiczne myślenie w wyszukiwaniu informacji. Każdy z nas miał ten problem — na biurku pełno kartek z notatkami, na ekranie mnóstwo pootwieranych stron internetowych, czas oddania referatu lub prezentacji zbliża się nieubłaganie, a tymczasem w głowie mętlik. Czy nie byłoby łatwiej pracować, mając plan działania? Z reguły próba rozwiązywania jakiegokolwiek zadania bez wcześniejszego ustalenia celu pracy, doboru źródeł i sporządzenia notatek prowadzi jedynie do kłopotów.
- Język nośnikiem wartości. Każdy z nas miał ten problem — na biurku pełno kartek z notatkami, na ekranie mnóstwo pootwieranych stron internetowych, czas oddania referatu lub prezentacji zbliża się nieubłaganie, a tymczasem w głowie mętlik. Czy nie byłoby łatwiej pracować, mając plan działania? Z reguły próba rozwiązywania jakiegokolwiek zadania bez wcześniejszego ustalenia celu pracy, doboru źródeł i sporządzenia notatek prowadzi jedynie do kłopotów.
wróć na górę
Ścieżki Edukacji Medialnej dla Instytucji kultury zostały opracowane w ramach projektu WLEM – Warszawscy Liderzy Edukacji Medialnej współfinansowanego przez m. st. Warszawę.