Jestem za, a nawet przeciw. Jak wyrobić sobie zdanie i dyskutować konstruktywnie?

Zapytaj, jakie ważne społecznie tematy regularnie powracają w dyskusjach mass mediów. Zapisz propozycje.

W razie braku pomysłów, możesz podpowiedzieć, wymieniając tematy dotyczące lokalnej społeczności, Polski, Europy albo całego świata. Może to być kwestia budowy wysypiska śmieci w okolicy, stosowania diety wegetariańskiej, wolności w internecie czy biedy, dystrybucji wody i żywności na globalnym południu. Zapytaj, dlaczego te kwestie są ważne społecznie i niełatwe do rozstrzygnięcia? Co przeszkadza w porozumieniu? Zapisuj powody.

Aby dyskusja miała charakter merytoryczny, potrzebne są dobre argumenty stron sporu. Poproś uczestniczki i uczestników o stworzenie mniejszych zespołów, które zajmą się wybranymi tematami (np. z wypisanych wcześniej). Poproś zespoły o szybkie stworzenie prostych plakatów dotyczących tematów wartych przedyskutowania i wypisanie na nich argumentów poszczególnych stron. Chodzi o przywołanie pierwszych skojarzeń, na szczegółową analizę wybranych problemów będzie czas później.

Na koniec zespoły po kolei prezentują swoje plakaty i opowiadają o swoich ewentualnych trudnościach z formułowaniem argumentów, ich precyzją, przywoływaniem źródeł.

Zapytaj, gdzie szukaliby dalszych wiarygodnych, popartych faktami informacji dotyczących wybranych przez siebie tematów.

Opowiedz grupie o formie pracy projektowej. Możesz skorzystać z materiału pomocniczego „Prowadzenie projektów z grupami” (ODT, DOC). Przedstaw pomysł na projekt, podczas którego uczestnicy i uczestniczki będą pracować nad wybranym przez siebie zagadnieniem, wyszukując na jego temat informacje, weryfikując je i analizując stojące za nimi wartości. Potem zbudują internetową bazę wiedzy na wybrany temat i zorganizują debatę, podczas której zaprezentują zebraną wiedzę swoim rówieśnikom czy lokalnej społeczności.

Zaprezentuj harmonogram (ODT, DOC) i tabelę oceny pracy grupy (ODT, DOC).

Niech grupa na zasadzie konsensusu lub przez głosowanie wybierze jeden temat, którym się zajmie.

Przed kolejnym spotkaniem (ok. 2 tygodni) wszyscy powinni wstępnie zorientować się w wybranym temacie: poszukać głównych stanowisk, argumentów, definicji, kontrowersyjnych kwestii i trudności w porozumieniu. Każdy otrzymuje do pomocy indywidualną kartę pracy „Analiza dyskusji” (ODT, DOC).

Grupa zbiera, porządkuje i omawia efekty swoich poszukiwań, porównując karty pracy „Analiza dyskusji” (ODT, DOC).

Dla ułatwienia, można wyświetlić czystą kartę pracy na rzutniku i hasłowo ją wypełniać, tworząc wspólną kartę pracy dla całej grupy. Następnie razem ją przeanalizujcie, zwracając uwagę na następujące kwestie:

• Czy wszystkie stanowiska i argumenty są jasne, merytoryczne i potwierdzone przez odpowiednie źródła?
• Jakie pojawiają się wątpliwości?
• Gdzie można próbować je wyjaśnić?

• Kogo można poprosić o pomoc w zrozumieniu tematu?

  Pomocy mogą dostarczyć instytucje, organizacje, grupy lub osoby — pamiętajcie, by reprezentowały różne punkty widzenia na dany temat.

Dla usprawnienia dalszej pracy powinny powstać zespoły liczące 5–6 osób, zajmujące się poszczególnymi stanowiskami, argumentami za nimi stojącymi i dowodami na ich prawdziwość.

Zespoły dzielą się zagadnieniami, które zostały wybrane do weryfikacji i pogłębienia. We własnym gronie dzielą się pracą i ustalają terminy kolejnych etapów poszukiwań. Zespoły rozwijają i uszczegółowiają wybrane przez siebie zagadnienie w karcie pracy „Analiza dyskusji” (ODT, DOC).

Przed rozpoczęciem poszukiwań, szczególnie mających charakter spotkań z ekspertami lub stronami dyskusyjnego zagadnienia, warto zaplanować ich dokumentację (relacja pisemna i fotograficzna, nagranie dźwiękowe lub filmowe) pod kątem tworzenia internetowej bazy wiedzy (multimedia ją uatrakcyjnią).

Na poszukiwanie, analizowanie i dokumentowanie potrzebnych informacji przeznacz około 2 tygodni.

Po zebraniu wielostronnych i najlepiej także multimedialnych (teksty, fotografie, nagrania dzwiękowe i filmowe) głosów dotyczących wybranego zagadnienia, raz jeszcze je przeanalizujcie.

Jeśli materiały są gotowe, grupa układa z nich strukturę i tworzy np. bloga czy stronę w serwisie społecznościowym, w którym umieszcza efekty swojej pracy. W ten sposób powstanie baza wiedzy na temat danego problemu. Ważne, żeby styl przedstawiania faktów był bezstronny — tym samym osoby korzystające z tego źródła wiedzy będą w stanie samodzielenie zdecydować, jakie mają zdanie na ten temat. Zamieszczając materiały pozyskane z innych źródeł zwróć uwagę na zasady dozwolonego użytku. Po umieszczeniu materiałów w internecie zespoły przeglądają i komentują efekty swojej pracy, wychwytując ewentualne błędy czy nieścisłości i dokonują ostatnich poprawek. Praca nad tworzeniem bazy wiedzy powinna zająć ok. tygodnia.

Dla podsumowania i promocji zebranej wiedzy, ale także dla zdobycia umiejętności rzetelnej i spokojnej dyskusji, grupa organizuje debatę na wybrany na początku temat. Przekaż każdej osobie materiały pomocnicze „Po co debatować” (ODT, DOC), „Przepis na debatę” (ODT, DOC), „Przebieg debaty” (ODT, DOC) i „Przykładowy kodeks uczestnika debaty” (ODT, DOC). Poproś o przeczytanie materiałów, wyjaśnij ewentualne niejasności i zacznijcie przygotowania według przepisu. Omówcie ogólne i wspólne elementy na spotkaniu całej grupy, a następnie przydzielcie zadania poszczególnym zespołom i osobom.

Debata to dobra okazja do rozpropagowania internetowej bazy wiedzy — grupa może przygotować proste ulotki z adresem strony, gdzie można ją znaleźć.

Czas potrzebny na przygotowanie debaty (zakładając, że grupa wcześniej przeanalizowała dyskutowany problem i opracowała bazę wiedzy na jego temat) to 1 tydzień.